Äðàãè ñëóøàòåëè, ïàê ñìå çàåäíî â ðóáðèêàòà „Ñèíîâå è äúùåðè íà âåëèê Êèòàé". Ïðåä ìèêðîôîíà å Èâà. Â ìèíàëàòà ñåäìèöà àç âè ðàçêàçàõ çà ñåëñêèÿ êèíîîïåðàòîð ×úí Þëèí. Â äíåøíàòà ðóáðèêà ùå âè çàïîçíàÿ ñ ðàçêàçà çà çàùèòíèêà íà äâîðåö Ïîòàëà Äæàìïà Êåëñàíã.
Òîé å îò òèáåòñêà íàöèîíàëíîñò è å èçâåñòåí åêñïåðò â çàùèòàòà íà òèáåòñêàòà êóëòóðà. Äæàìïà Êåëñàíã ñëóæè íà äëúæíîñòòà íà÷àëíèê íà óïðàâëåíèåòî íà äâîðåöà Ïîòàëà 19 ãîäèíè è äàâà ãîëÿì ïðèíîñ çà ïúëíîòî îïàçâàíå íà êóëòóðíîòî ñúêðîâèùå Ïîòàëà.
Ìàëêî ñëåä êàòî òîé ñå ðàæäà, ìàéêà ìó ïî÷èâà. Íÿêîëêî ãîäèíè ïî-êúñíî, áàùà ìó ñúùî ïî÷èâà. Ìîì÷åòî å îòãëåäàíî îò âóé÷î ñè. Äæàìïà Êåëñàíã íå çàâúðøâà öåëèÿ îáðàçîâàòåëåí öèêúë, çà êîåòî âèíàãè ñúæàëÿâà. Íî ïî êúñìåò, íà 16 ãîäèíè òîé ñòàâà êèíîîïåðàòîð è ïðîæåêòèðà ôèëìè ñðåä òèáåòñêè ñêîòîâúäöè. Òîâà ðàçøèðÿâà êðúãîçîðà èì, à íà Äæàìïà Êåëñàíã, ïîìàãà äà óñâîè êèòàéñêè åçèê.
Ïðåç 1988ã, Äæàìïà Êåëñàíã íàïóñêà êèíîîïåðàòîðñêàòà ãðóïà. Íà ñëåäâàùàòà ãîäèíà, öåíòðàëíîòî ïðàâèòåëñòâî îòïóñêà ïîâå÷å îò 5.5 ìèëèîíà þàíà çà ðåìîíòà íà Ïîòàëà. Òîé ñå âêëþ÷âà â ðàáîòàòà è ñå ïðîÿâÿâà ìíîãî äîáðå. Òîãàâà äëúæíîñòòà íà óïðàâèòåë å ïðàçíà è ðúêîâîäñòâîòî ïðåäëàãà Äæàìïà Êåëñàí äà ÿ ïîåìå. Íî â íà÷àëîòî òîé ñå îòêàçâà:
„ íà÷àëîòî àç îòêàçàõ ðåøèòåëíî, çàùîòî ðåëèêâèòå â Ïîòàëà îùå íå áÿõà ðåãèñòðèðàíè. Íå ñìååõ äà ïîåìà äëúæíîñòòà. Áëèçêèòå ìè ñúùî ñå áåçïîêîÿõà, ÷å ñèãóðíî ùå ñå ñáëúñêàì ñ ìíîãî òðóäíîñòè. "
Íàêðàÿ, ñðåä ìíîãîêðàòíîòî óáåæäàâàíå îò ñòðàíà íà ðúêîâîäñòâîòî è êîëåãèòå, Äæàìïà Êåëñàíã ñòàâà íà÷àëíèê íà óïðàâëåíèåòî íà Ïîòàëà è çàïî÷íà êàðèåðàòà ñè ñ ãîðäîñò è áåçïîêîéñòâèå è òàêà âå÷å 19 ãîäèíè. Îò åäíà ñòðàíà, äâîðåöúò Ïîòàëà å ñâåùåíî ìÿñòî çà òèáåòöèòå è å ñúáðàë áåçöåííè ðåëèêâè. Êàòî çàùèòíèê íà Ïîòàëà, Êåëñàíã ñìÿòà òîâà çà âúðõîâíà ÷åñò; à îò äðóãà ñòðàíà, òî÷íî çàùîòî îòãîâîðíîñòòà å ãîëÿìà, â ðàáîòàòà íå òðÿáâà äà èìà ãðåøêè. Áëèçî äâàäåñåòãîäèøíàòà ðàáîòà äîêàçâà, ÷å Äæàìïà Êåëñàíã çàñëóæàâà îêàçàíîòî äîâåðèå.
Ïðåç 1997ã, êîãàòî òîé è ñòóäåíòèòå ìó ïðîâåðÿâàõà ñãðàäàòà, òå ñëó÷àéíî çàáåëÿçàõà, ÷å êîëîíèòå, êîèòî äúðæàò ïîäà íà äâîðåöà, ñà ñåðèîçíî ðàçðóøåíè îò äúðâåíèöè. Ñúñòîÿíèåòî áå ìíîãî îïàñíî. Äæàìïà Êåëñàíã ïðåäàâà äîêëàä íà ðúêîâîäñòâîòî, â êîéòî ñå èçèñêâà äà ñå èçïðàòÿò åêñïåðòè çà îïàçâàíåòî íà ôóíäàìåíòà. Îò þíè 2002ã, öåíòðàëíîòî ïðàâèòåëñòâî îòïóñíà íàä 170 ìèëèîíà þàíà çà âòîðèÿ ðåìîíò îò ãîëÿì ìàùàá. Îïàçâàíåòî íà ôóíäàìåíòà å åäíà îò ãëàâíèòå çàäà÷è.
 çàùèòàòà íà Òàíêà /âèä ñïåöèàëíè òèáåòñêè ðåëèãèîçíè ñâèòúöè, ñëîæåíè â öâåòåí àòëàñ/ è ñâåùåíèòå êíèãè, ðàáîòàòà íà ðúêîâîäñòâîòî íà Ïîòàëà å îäîáðåíà îò åêñïåðòèòå îò Êèòàé è ÷óæáèíà. Íàïðèìåð, Ïàòðà Ñóòðà/ âèä äðåâíè ñâåùåíè êíèãè íà ñàíñêðèò, íàïèñàíè âúðõó ëèñòà/, âíåñåíè â Òèáåò ïðåç 7-13 âåê îò Èíäèÿ è Íåïàë. Ñåãà â ñâåòà ïî÷òè íÿìà çàïàçåíè åêçåìïëÿðè. Ïî êîëè÷åñòâî è íèâî íà èçñëåäâàíåòî íà Ïàòðà Ñóòðà Ïîòàëà âîäè íà÷åëî â ñâåòà. Äæàìïà Êåëñàíã çàÿâè:
„Ïðèäàäîõìå ãîëÿìî çíà÷åíèå íà çàùèòàòà è ðåãèñòðèðàíåòî íà Ïàòðà Ñóòðà. Ïàòðà Ñóòðà å îò Èíäèÿ, íî ñåãà òå íÿìàò íèòî åäèí, à íèå ãè îïàçâàìå ìíîãî äîáðå.  ìîìåíòà ßïîíèÿ è Èíäèÿ ñå ñòðåìÿò äà ñè ñúòðóäíè÷àò ñ íàñ â èçñëåäâàíèÿòà."
Ñ ðàçâèòèåòî íà èíôðàñòðóêòóðàòà íà Ïîòàëà, áðîÿò íà êèòàéñêèòå è ÷óæäåñòðàííè òóðèñòè ñå óâåëè÷àâà íåïðåêúñíàòî. Äâîðåöúò Ïîòàëà å èçïðàâåí ïðåä ïðåäèçâèêàòåëñòâà. Äæàìïà Êåëñàíã ñ÷èòà, ÷å ñòðóïâàíåòî íà òîëêîâà ìíîãî òóðèñòè îêàçâà íåãàòèâíî âëèÿíèå íà çàùèòàòà íà Ïîòàëà. Ïîä íåãîâà èíèöèàòèâà, Ïîòàëà çàïî÷íà äà îãðàíè÷àâà áðîÿ íà òóðèñòèòå, íî ìíîãî õîðà íå ðàçáèðàò çíà÷åíèåòî íà òîâà.
„Îãðàíè÷åíèåòî íà áðîÿ íà òóðèñòèòå çàïî÷íà îò 1-âè ìàé 2003ã. ñëåä êàòî âèäÿõìå, ÷å ñóòðèí, äâîðåöúò ñå èçïúëâàøå ñ ãëàâèòå íà òóðèñòè, êîèòî íèùî íå ìîãàò äà âèäÿò. Óïðàâëåíèåòî âçå ðåøåíèå äà îãðàíè÷è áðîÿ íà òóðèñòèòå."
Îò ìèíàëàòà ãîäèíà, óïðàâëåíèå îïðåäåëè, ÷å âñåêè äåí ñå ïðèåìà ïîä 2300 äóøè è ïðåñòîÿò íà åêñêóðçèîííè ãðóïè íå òðÿáâà äà å ïîâå÷å îò 1 ÷àñ.
Äæàìïà Êåëñàíã çàÿâè, ÷å òîé íÿìà âèñîêà îáðàçîâàòåëíà ñòåïåí, íî èìà ñèëíî ÷óâñòâî çà îòãîâîðíîñò.
„Àç íÿìàì âèñîêà îáðàçîâàòåëíà ñòåïåí, íî èìàì ñèëíî ÷óâñòâî çà îòãîâîðíîñò. Íåçàâèñèìî êàêâî ïðàâÿ, òðÿáâà äà ãî ñâúðøà äîáðå."
Äðàãè ñëóøàòåëè, ñ òåçè ñêðîìíè è ñúðäå÷íè äóìè ñâúðøè äíåøíàòà ðóáðèêà. Äî ñëåäâàùèÿ ïîíåäåëíèê.
Èâà
07-09-10
|