Äîáúð âå÷åð, ñêúïè ñëóøàòåëè, âèå ñòå ñ ðóáðèêàòà „Ñëóøàéòå Âåé" â ñåðèÿòà „Èñòîðèè çà èçîáðåòåíèÿ". Äíåñ ùå âè ðàçêàæà çà îòêðâÿíåòà íà íà õàðòèÿòà âúâ ôåîäàëåí Êèòàé.
Ñëåä êàòî öàðñòâîòî ×èí îáåäèíÿâà 6-òå ðàçäåëåíè öàðñòâà ïðåç 221ã. ïð.í.å. è áå ñúçäàäåíà îáåäèíåíà äúðæàâà ñ âèñîêîîðãàíèçèðàíî öåíòðàëíî óïðàâëåíèå, òàçè ôåîäàëíà ïîëèòè÷åñêà ñèñòåìà ñå ïðåäàâà îò åäíà íà äðóãà äèíàñòèÿ è ñå óñúâúðøåíñòâà íåïðåêúñíàòî. Òÿ ïðåäîñòàâÿ ñòàáèëíà ïîëèòè÷åñêà è èêîíîìè÷åñêà îñíîâà çà ðàçâèòèåòî íà íàóêàòà è òåõíîëîãèèòå ïðåç ñëåäâàùèòå ãîäèíè. À õàðòèÿòà áå îòêðèòà ïðåç òîçè ïåðèîä.
Ïðåäè ïîÿâàòà íà èñòèíñêàòà õàðòèÿ, õîðàòà ñå îïèòâàëè äà çàïèøàò æèâîòà è âàæíèòå ñúáèòèÿ âúðõó êàìúíè, äúðâî, ìåòàëíè ïëî÷êè, æèâîòèíñêà êîæà è äð. À äðåâíèòå êèòàéöè èçïîëçâàëè êîñòè îò êîñòåíóðêè, îâöå, êðàâè èëè ïðàñåòà çà çàïèñâàíå íà íåùàòà. Ïî-êúñíî äðåâíèòå êèòàéöè çàáåëÿçàëè, ÷å áàìáóêúò, êîðàòà íà äúðâîòî, èëè êîïðèíàòà, ñúùî ìîãàò äà ñòàíàò çà õàðòèÿ, îáà÷å, ñ èêîíîìè÷åñêîòî ðàçâèòèå è ðàçöâåòà íà êóëòóðàòà, òåçè ìàòåðèàëè âñå ïîâå÷å íå ìîãàò äà çàäîâîëÿò òúðñåíåòî è óïîòðåáàòà.
Ïðåç äèíàñòèÿ Äóí Õàí – Èçòî÷åí Õàí (25ã. – 220ã.), Öàé Ëóí óñïåøíî îòêðèë âèä è óäîáåí, è åâòèí ìàòåðèàë çà ïèñàíå, êîéòî å íàðè÷àí õàðòèÿ. Èçïîëçâàéêè åäíîâðåìåííî êîïðèíà, Öàé Ëóí äîáàâèë è ïëàò, ðèáàðñêà ìðåæà, êîðà îò äúðâî â ñúñòàâà çà õàðòèÿòà. Òåçè íåùà î÷åâèäíî ñòèìóëèðàëè ïîâèøàâàíåòî íà êà÷åñòâîòî è òðàéíîñòòà íà õàðòèÿòà. Ïðåç 105ã. òîé ïîäàðèë ñâîÿ õàðòèÿ íà èìïåðàòîðà è áèë âèñîêî îöåíåí. Òàêà, ÷å íîâàòà òåõíîëîãèÿ çà ïðîèçâîäñòâîòî íà õàðòèÿ çàïî÷íàëà äà ñå ðàçïðîñòðàíÿâà èç öÿëàòà ñòðàíà.
Âúïðåêè ñòðîãèòå ìåðêè çà çàïàçâàíå òåõíîëîãèÿòà â ïðîèçâîäñòâîòî íà õàðòèÿ, ïî âðåìå íà êîíôëèêòèòå ìåæäó äèíàñòèÿ Òàí è àðàáñêèòå ñòðàíè ïðåç 751ã., íÿêîëêî êèòàéñêè ìàéñòîðè ïî ïðîçâîñòâî íà õàðòèÿ áèëè çàëîâåíè îò àðàáñêèòå âîéñêè, è îòòîãàâà íàòàòúê, êèòàéñêàòà õàðòèÿ ñå ðàçïðîñòðàíÿâà ñðåä àðàáñêèòå ñòðàíè,. À ïî÷òè 1000 ãîäèíè ïî-êúñíî îò îòêðèòèåòî íà íîâèÿ íà÷èí çà ïðîèçâîäñòâî íà õàðòèÿ, â Åâðîïà áå îòêðèòà ïúðâà ôàáðèêà çà õàðòèÿ.
Ïðèíîñúò íà Öàé Ëóí çà ðàçâèòèåòî íà öÿëîòî ÷îâå÷åñòâî å îãðîìåí, çàòîâà òîé îñòàâè èìåòî ñè äðåç íàé-âèäíèòå èçîáðåòàòåëè íà âñè÷êè ñâåòîâíî èçâåñòíè îòêðèòèèÿ.
Ñêúïè ñëóøàòåëè, äíåøíàòà ðóáðèêà Ñëóøàéòå Âåé çàâúðøè, íàäÿâàì ñå, ÷å òåìàòà å èíòåðåñíà çà âàñ. À âàøèòå ïèñìà ñà âèíàãè äîáðå äîøëè çà íàñ. Äî÷óâàíå è äî íîâè ñðåùè.
|