Ïðåäè äà çàïî÷íà äà âè ðàçêàçâàì çà íàé-èçâåñòíèòå áàîäçú â Êèòàé, íåêà ïúðâî äà ñïîìåíà, êàêâî òî÷íî ïðåäñòàâëÿâà áàîäçú. Áàîäçú å òåñòî, â êîåòî ñå ñëàãà ðàçëè÷åí âèä ïúëíåæ, çàãúâà ñå äîáðå è ñå ïðèãîòâÿ íà ïàðà. Òå ñà ëþáèìà çàêóñêà çà ìíîãî êèòàéöè, òúé êàòî ñà õåì õðàíèòåëíè, õåì çàñèùàò. Ïúëíåæúò èì ìîæå äà å íàé-ðàçëè÷åí – îò ÷èñòî âåãåòàðèàíñêè äî ìåñåí è êîìáèíèðàí, îò ñîëåí äî ëåêî ñëàäíèêàâ. Òóê å ìÿñòîòî äà ñïîìåíà ìàíòîó, êîåòî ïðåäñòàâëÿâà ñàìî òåñòî íà òîïêà, ïàê ïðèãîòâåíî íà ïàðà, êàòî õîðàòà â þæåí Êèòàé êàçâàò ìàíòîó íà âñè÷êè âèäîâå õëåá÷åòà íà ïàðà, íåçàâèñèìî äàëè ñà ñ ïúëíåæ èëè áåç.
 Êèòàé áàîäçú ìîæåòå äà âèäèòå íàâñÿêúäå – â ñïåöèàëíè äþêÿí÷åòà çà áúðçà çàêóñêà, â ìàãàçèíèòå, â ðåñòîðàíòèòå. Îáèêíîâåíî ïðåä ìåñòàòà, êúäåòî ñå ïðîäàâàò áàîäçú, ìîæåòå äà âèäèòå îãðîìíè áàìáóêîâè ïàíåðè ñ êàïàê íà íÿêîëêî åòàæà, êîèòî ñà ñëîæåíè âúðõó ñúä ñ âðÿùà âîäà, îòêúäåòî èäâà ïàðàòà çà áàîäçú. Ìíîãî ÷åñòî, ñúäúò å ïîñòàâåí âúðõó âúãëèùà, çàùîòî ñå òâúðäè, ÷å òàêà áàîäçú ñòàâàò ïî-âêóñíè.
Áàîäçú ñå ñåðâèðàò èçêëþ÷èòåëíî òîïëè, çà äà ìîæå äà óñåòèòå àðîìàòà. Ñàìî âíèìàâàéòå äà íå èçãîðèòå åçèêà ñè ñ âðåëèÿ ñîñ âúòðå.  ñåâåðåí Êèòàé õîðàòà îáè÷àò äà òîïÿò áàîäçú â àðîìàòåí îöåò, íî ìîæå äà ñå êîíñóìèðàò è ñ íÿêàêâà íàïèòêà.
Òîâà ÿñòèå ñå å ïîÿâèëî îùå ïðåäè 1800 ã., ïî âðåìåòî íà Òðèöàðñòâèåòî. Èçâåñòíèÿò ãåíåðàë Äæóãú Ëÿí áèë íà ïîõîä â þæåí Êèòàé, êîãàòî ñðåä íåãîâèòå âîéíèöè çàïî÷íàëà ÷óìà. Äæóãú Ëÿí, êîéòî ñå ñìÿòà çà îëèöåòâîðåíèå íà äðåâíàòà êèòàéñêà ìúäðîñò, èçìèñëèë ÿñòèå ïîä ôîðìàòà íà ÷îâåøêà ãëàâà è íàïðàâåíî îò áðàøíî, ñâèíñêî è òåëåøêî, êîåòî äà áúäå ïîäíåñåíî êàòî æåðòâîïðèíîøåíèå è ïîñëå äà áúäå èçÿäåíî çà äà ñå èçëåêóâà áîëåñòòà. Îò òàì èäâà è èìåòî "ìàíòîó", ò.å. 'ãëàâà îò áðàøíî'.
 öÿëàòà ñòðàíà ìîæå äà íàìåðèòå íàé-ðàçíîîáðàçíè âèäîâå áàîäçú, íî ñàìî åäíà ìàðêà ñè å èçâîþâàëà íàöèîíàëíà ñëàâà. Ñòàâà äóìà çà "Ãîóáóëè" îò Òèåíäçèí. Íåéíèòå ðåñòîðàíòè ìîãàò äà áúäàò âèäÿíè íàâñÿêúäå èç ñòðàíàòà, íî îñíîâíî ñà ñúñðåäîòî÷åíè â ñåâåðåí Êèòàé, êúäåòî òîçè âèä ÿñòèå å íà ïî-ãîëÿìà ïî÷èò, à çà íàé-àâòåíòè÷íè ñà ïðèçíàíè ñàìî ÷åòèðèòå ðåñòîðàíòà â Òèåíäçèí.
Àêî âèå ñòå îïèòâàëè íÿêîãà áàîäçú è ñëåä òîâà âè ñå óäàäå âúçìîæíîñò äà îïèòàòå áàîäçú íà "Ãîóáóëè", âåäíàãà ùå ðàçáåðåòå, ÷å áàîäçú íà èçâåñòíàòà ìàðêà íå ñà êàòî îáèêíîâåíèòå ïúëíåíè õëåá÷åòà íà ïàðà. Òåñòåíàòà èì îáâèâêà å ìåêà è íåæíà, íàïðàâåíà âúâ ôîðìàòà íà öâåòå, à ìåñíèÿòà èì ïúëíåæ å àðîìàòåí è ñî÷åí. Çà çàïîìíÿíåòî íà áàîäçú íà ìàðêàòà ïîìàãà ìíîãî è èìåòî è – "Ãîóáóëè" áóêâàëíî çíà÷è 'êó÷åòî íå îáðúùà âíèìàíèå'. Îòêúäå èäâà òîâà ñòðàííî íàçâàíèå?
Áàîäçú íà "Ãîóáóëè" ñà èçìèñëåíè ïðåäè âðåìå îò åäèí ÷îâåê îò ïðîâèíöèÿ Õúáåé. Òîé ñå êàçâàë Ãîóäçú, ò.å. "êó÷åíöå". Íåãîâèÿò áàùà âÿðâàë, ÷å òîâà èìå ùå ïðåäïàçè äåòåòî çäðàâî äî ïîðàñòâàíåòî ìó, òúé êàòî ïðåç òîçè ïåðèîä ïðîöåíòúò íà äåòñêàòà ñìúðòíîñò áèë ìíîãî âèñîê è ñå âÿðâàëî â ìàãè÷åñêàòà ñèëà íà èìåíàòà çà îïàçâàíåòî íà õîðàòà îò çëè äóõîâå è çâåðîâå.
Êîãàòî Ãîóäçú ñòàíàë íà 14 ã., òîé îòèøúë â Òèåíäçèí, êúäåòî çàïî÷íàë äà ÷èðàêóâà â ðåñòîðàíò çà õðàíè íà ïàðà. Òîé ïîñòèãíàë ìíîãî äîáðè ðåçóëòàòè â çàíàÿòà. Ñëåä âðåìå, ïðåç 1858 ã. òîé îòâîðèë ñîáñòâåí ðåñòîðàíò çà áàîäçú. Íåãîâèòå áàîäçú áèëè òîëêîâà âêóñíè, ÷å ðåñòîðàíòúò ìó áèë ïîñòîÿííî ïúëåí ñ õîðà è Ãîóäçú íÿìàë âðåìå äà ñè ãîâîðè ñ êëèåíòèòå. Òîé ñòàíàë èçâåñòåí ñ òîâà è õîðàòà çàïî÷íàëè äà ìó âèêàò "Ãîó áó ëè", ò.å. "Êó÷åòî íå îáðúùà âíèìàíèå".
Ñåãà, 150 ã. ïî-êúñíî, ìàðêàòà âñå îùå ñúùåñòâóâà è ñå ðàäâà íà ãîëÿìà ñëàâà. Êàçâàò, ÷å ñàìàòà èìïåðàòðèöà Öúñè, êëþ÷îâà ôèãóðà â êèòàéñêàòà èñòîðèÿ, å èçðàçèëà âúçõèùåíèåòî ñè îò âêóñà è êà÷åñòâîòî íà áàîäçú íà "Ãîóáóëè". Òîâà ìîæå è äà íå å èñòèíà, íî àêî ñòå â Êèòàé, ñòå ãëàäíè è èñêàòå äà ñå íàñëàäèòå íà ÷óäåñíî ÿäåíå, ñ åëåìåíò íà èñòîðèÿ, íÿìà äà ñáúðêàòå, àêî ñå îòáèåòå â íÿêîé ðåñòîðàíò çà áàîäçú. (Òåÿ)
|