ìîÿòà ðóáðèêà íååäíîêðàòíî âå÷å ñìå ãîâîðèëè çà îñîáåíîñòèòå íà êèòàéñêàòà òðàäèöèîííà ìåäèöèíà, êîÿòî å èçâåñòíà ñ èçêëþ÷èòåëíèÿ ñè åôåêò âúðõó ÷îâåøêîòî çäðàâå. Íåäåëèìà ÷àñò îò êèòàéñêèòå ëå÷åáíè ìåòîäè å ñúîáðàçåí ñúñ ñúñòîÿíèåòî íà ÷îâåêà èëè çàáîëÿâàíåòî õðàíèòåëåí ðåæèì. Ïî-ðàíî âå÷å ñúì âè ãîâîðèëà ïî òàçè òåìà, à äíåñ ùå äîïúëíÿ ìàëêî ïîâå÷å äåòàéëè.
Êèòàéñêàòà ìåäèöèíñêà äèåòà íå å ïðîñòî êîìáèíàöèÿ ìåæäó õðàíà è êèòàéñêè ëåêàðñòâà, à ñïåöèàëíî è ïðåöèçíî ïîäáðàí õðàíèòåëåí ðåæèì íà îñíîâàòà íà êèòàéñêè ëåêàðñòâà, õðàíè è ïîäïðàâêè, êàòî êîìáèíèðàíåòî èì å â ñòðîãî ñúîòâåòñòâèå ñ èíäèâèäóàëíèòå ñèìïòîìè íà áîëíèÿ. Òîçè õðàíèòåëåí ðåæèì ñå îòëè÷àâà íå ñàìî ñ åôåêòèâíîñòòà ñè êàòî ëåêàðñòâî, íî è ñ ïðèÿòíèÿ âêóñ íà õðàíèòå è ìîæå äà áúäå èçïîëçâàí çà ïðåäïàçâàíå è ëåêóâàíå íà çàáîëÿâàíèÿ, çàñèëâàíå íà çäðàâåòî è çà äúëãîëåòèå.
Êèòàéñêàòà ìåäèöèíñêà äèåòà èìà ìíîãî äúëãà èñòîðèÿ. Äðåâíàòà ëåãåíäà çà áîæåñòâîòî Øúííóí, êîåòî ïðîáâà ðàçëè÷íèòå òðåâè, ïîêàçâà, ÷å îùå â íàé-îòäàëå÷åíà äðåâíîñò êèòàéñêàòà íàöèÿ å çàïî÷íàëà äà èçñëåäâà âúçìîæíîñòèòå íà õðàíèòå è ëå÷åáíèòå ðàñòåíèÿ. Çàòîâà ñå òâúðäè, ÷å òðàäèîííàòà êèòàéñêà ìåäèöèíà è äèåòà ïðîèçëèçàò îò ïðàêòèêàòà è îïèòà â åæåäíåâíèÿ æèâîò.
Ïî âðåìå íà äèíàñòèÿ Äæîó, îêîëî 1000 ãîäèíè ïðåäè íîâàòà åðà, ëåêàðèòå êúì äâîðåöà íà âëàäåòåëÿ áèëè ðàçäåëåíè â ÷åòèðè êàòåãîðèè. Åäíà îò òÿõ áèëà çà ëå÷èòåëèòå, êîèòî îòãîâàðÿëè ñïåöèàëíî çà õðàíèòåëíèÿ ðåæèì. Òå ñå ãðèæåëè çà çàñèëâàíå çäðàâåòî è ëåêóâàíåòî íà âëàäåòåëÿ ÷ðåç ñïåöèàëíè õðàíèòåëíè äèåòè.
 êëàñè÷åñêèÿ "Ìåäèöèíñêè òðàêòàò íà Æúëòèÿ èìïåðàòîð", êîéòî ñå ïîÿâÿâà ïðåç åïîõàòà íà Âîþâàùèòå öàðñòâà, ñå ñïîìåíàâàò ìíîãî âèäîâå ëå÷åáíè äèåòè.  "Êîìïåíäèóì íà òðåâèòå íà Øúííóí", êîéòî ñå ïóáëèêóâà ñëåä äèíàñòèèòå Öèí è Õàí è êîéòî å íàé-ðàííèÿ çàïàçåí òðóä ïî ìåäèöèíñêè âúïðîñè, ñà âïèñàíè ìíîãî âèäîâå ìåäèêàìåíòè, êîèòî ñà åäíîâðåìåííî è ëåêàðñòâà, è õðàíè, êàòî íàïðèìåð êèòàéñêàòà ôóðìà (Fructus Ziziphi Jujubae),ñóñàìîâè çúðíà (Semen Sesami), êèòàéñêî òàðî (Rhizoma Dioscoreae), ãðîçäå (Vitis), ëåøíèêîâà ÿäêà (Semen Fuglandis), ëóêîâèöà íà ëèëèÿ (Bulbus Lilii), ïðåñåí äæèíäæèôèë (Rhizoma Zingiberis Recens) è äð.  êíèãàòà „Ëå÷åíèå íà òðåñêà è ðàçëè÷íè áîëåñòè" íà Äæàí Äæóíäçèí, èçâåñòåí ëå÷èòåë îò äèíàñòèÿ Çàïàäíà Õàí, ñà âïèñàíè íÿêîëêî ðåöåïòè îò ìåäèöèíñêàòà äèåòà êàòî, íàïðèìð, Ñóïà îò àíãåëèêà, ïðåñåí äæèíäæèôèë è àãíåøêî, Áóëüîí îò êîæà íà ïðàñå è äð., êîèòî è äîñåãà ñå èçïîëçâàò ïî ïðåäíàçíà÷åíèå. Ñóí Ñúìÿî, èçâåñòåí äîêòîð îò äèíàñòèÿ Òàí, ðàçãëåæäà ïîäðîáíî âúïðîñè, îòíàñÿùè ñå äî ëå÷åíèåòî è ïðåäïàçâàíåòî íà çäðàâåòî ÷ðåç õðàíèòåëåí ðåæèì. Òîé èçäàâà äâà òðóäà, ïîñâåòåíè èçöÿëî íà òåçè âúïðîñè, êîèòî ñà öåíåí èçòî÷íèê íà ñúâåòè è çà äíåøíèòå ëåêàðè.
Ñïîðåä èñòîðè÷åñêèòå àíàëè, ñàìî äî ïåðèîäà íà äèíàñòèèòå Ñóåé è Òàí èìà íàä 60 ìåäèöèíñêè òðóäà ïîñâåòåíè íà ëå÷åíèåòî ÷ðåç õðàíèòåëåí ðåæèì. Çà ñúæàëåíèå, ãîëÿìà ÷àñò îò òÿõ ñà èçãóáåíè. Íàé-ãîëåìèÿò êàòî îáåì è íàé-ðàííèÿò çàïàçåí ìåäèöèíñêè òðóä èçöÿëî ïî òåìàòà îò òîâà âðåìå å "Òåðàïèÿ ÷ðåç äèåòè" íà Ìúí Ñèåí îò äèíàñòèÿ Òàí.
 ïîñëåäâàùèòå òðóäîâå ïî ìåäèöèíñêè äèåòè ñå èçäèãàò ìíîãî èíòåðåñíè ïðåäëîæåíèÿ è êîíöåïöèè. Íàïðèìåð, ñå ñìÿòà, ÷å ïðè áîëåñòè ïðè âúçðàñòíèòå õîðà ïúðâî òðÿáâà äà ñå ïîäõîäè ÷ðåç ïðîìÿíà íà õðàíèòåëíèÿ ðåæèì, à ÷àê ñëåä òîâà, àêî íå ñå ïîñòèãíå åôåêò, äà ñå èçïîëçâàò ëåêàðñòâà.
Ñ âðåìåòî, òåçè äèåòè ñå îáîãàòÿâàò êàòî ñúñòàâêè, êàòî çàïî÷âàò äà ñå ïðåäëàãàò ëå÷åáíè íàïèòêè è õðàíè ïðåäíàçíà÷åíèå çà îïðåäåëåíè ãðóïè õîðà.  ìîìåíòà Êèòàé ïðîèçâåæäà øèðîêà ãàìà ïðîäóêòè ñ ëå÷åáíî ïðèëîæåíèå, êàòî òå ñà â õåðìåòè÷íè êîíñåðâèðàíè îïàêîâêè, êîåòî ïîçâîëÿâà äîáðîòî èì ñúõðàíåíèå è òðàíñïîðòèðàíå. Ìíîãî àðòèêóëè ñå èçíàñÿò è çà ÷óæáèíà.  ñòðàíàòà ñå îòêðèâàò ðåñòîðàíòè, ïðåäëàãàùè ñàìî ÿñòèÿ ñ ëå÷åáåí åôåêò. Ñïåöèàëèñòè îò ÷óæáèíà è ñòðàíàòà ïðîÿâÿâàò çàñèëåí èíòåðåñ êúì òàçè îáëàñò è íåïðåêúñíàòî ïîñòèãàò íîâè ðåçóëòàòè.
Êèòàéñêàòà ìåäèöèíñêà äèåòà ñå îòëè÷àâà ñ íÿêîëêî îñîáåíîñòè:
Ïúðâî, ïîñòàâÿíå íà àêöåíò âúðõó öÿëîòî è èçáèðàíå íà õðàíèòåëåí ðåæèì ñïîðåä ïåðñîíàëíàòà äèàãíîçà. Òîâà îçíà÷àâà, ÷å êîãàòî ñå îïðåäåëÿ ñïåöèôè÷åí õðàíèòåëåí ðåæèì, òðÿáâà äà ñå íàïðàâè öÿëîñòåí ïðåãëåä íà çäðàâåòî è ôèçè÷åñêîòî ñúñòîÿíèå íà ïàöèåíòà, äà ñå óñòàíîâè ïðèðîäàòà íà çàáîëÿâàíåòî ìó, äà ñå âçåìàò ïîä ïðåäâèä äðóãè ôàêòîðè êàòî ñåçîí, ãåîãðàôñêî ðàçïîëîæåíèå è äð., ñëåä êîåòî ÷àê äà ñå ñúñòàâè ïîäõîäÿùàòà äèåòà. Íàïðèìåð, àêî ÷îâåê ñòðàäà îò ãàñòðèò, çàáîëÿâàíåòî ìîæå äà ñå äåëè íà èí è ÿí òèï, â çàâèñèìîñò äàëè â ñòîìàõà èìà íåäîñòèã íà Èí èëè ßí, êîåòî îïðåäåëÿ êàêâî òî÷íî òðÿáâà äà ñå ïèå è ÿäå.
Âòîðî, ïîäõîäÿùà è çà ïðåäïàçâàíå è çà ëå÷åíèå è ñ äúëãîòðàåí åôåêò. Ìåäèöèíñêàòà äèåòà ìîæå äà ñå èçïîëçâà è îò çäðàâè õîðà çà äà óêðåïÿò çäðàâåòî ñè è äà ñå ïðåäïàçÿò îò áîëåñòè. Òîâà å íàé-ãîëÿìàòà ðàçëèêà ìåæäó ìåäèíñêàòà äèåòà è ëå÷åíèåòî ÷ðåç ëåêàðñòâà. Âúïðåêè ÷å ñàìà ïî ñåáå ñè, ìåäèöèíñêàòà äèåòà å ìåêà, íî òÿ èìà î÷åâèäåí åôåêò âúðõó ïðåäïàçâàíåòî è ëå÷åíèåòî íà áîëåñòè è óêðåïâàíå íà çäðàâåòî.
Òðåòî, ñ õóáàâ âêóñ è óäîáíà çà ïðèåìàíå.  Êèòàé ñå êàçâà, ÷å "äîáðîòî ëåêàðñòâî å ãîð÷èâî íà âêóñ", òúé êàòî ãîëÿìà ÷àñò îò êèòàéñêèòå ëåêàðñòâà ñà ìíîãî ãîð÷èâè. Òîâà å ïðè÷èíàòà íÿêîè äà íå èñêàò äà ãè ïðèåìàò, îñîáåíî äåöàòà. Ëåêàðñòâåíèòå ïðîäóêòè, êîèòî ñå èçïîëçâàò â ìåäèöèíñêèòå äèåòè, õåì ñà ÿäëèâè õåì èìàò ëå÷åáíè ñâîéñòâà è çàïàçâàò ñâîéñòâàòà íà õðàíà - öâÿò, õóáàâ ìèðèñ è âêóñ è äð. Ìàêàð ÷àñò îò òÿõ äà ñà êèòàéñêè áèëêè, òÿõíèòå ñâîéñòâà è âêóñîâè êà÷åñòâà ñå âçåìàò ïðåäâèä, çà äà áúäàò èçïîëçâàíè êàòî âêóñíà ìåäèöèíñêà äèåòà ÷ðåç ñìåñâàíåòî èì ñ õðàíà è âíèìàòåëíî ïðèãîòâÿíå.
Àç, Òåÿ, âè æåëàÿ äîáðî çäðàâå!
|