• Ð Ð°Ð´Ð¸Ð¾ Китай за чужбина• Ð Ð°Ð´Ð¸Ð¾ Китай за чужбина
China Radio International
Íîâèíè îò
     ñòðàíàòà
Íîâèíè ïî ñâåòà
Èêîíîìèêà
Êóëòóðà
Íàóêà è Òåõíîëîãèè
Ñïîðò
Äðóãè
[Ñïîðòåí ñâÿò]
   -- Íîâèíè
   -- Àòëåòè
[Ñîöèàëåí æèâîò]
   -- Àêöåíòè íà ñåäìèöàòà
   -- Ñîöèàëíà èíôîðìàöèÿ
[Ïîãëåä êúì ñöåíàòà]
[Ñèíîâå è äúùåðè íà âåëèê Êèòàé]
   -- Ñèíîâå è äúùåðè íà âåëèê Êèòàé
[Çàáàâíè ìèíóòè]
   -- Çàáàâíè ìèíóòè
[Àðõèâ]
    -- Ñëóøàéòå Âåé
    --  Ïîãëåä êúì ñöåíàòà 
    -- Ñïîðò
    -- Ó äîìà
    --
Ïåêèí 2008
    -- Íà ôîêóñ
    -- 300 ñåêóíäè ñ Âåëèí
[Êàëåéäîñêîï]
[Õîíêîíã è Ìàêàî]
    -- Õîíêîíã è Ìàêàî
(GMT+08:00) 2006-07-27 17:47:21    
Êèòàéñêè àðîìàòíè ãúáè ²

cri

Çäðàâåéòå, äðàãè ñëóøàòåëè! Àç ñúì Òåÿ è âè ïðèâåòñòâàì ñ äîáðå äîøëè "Ó äîìà"!

Ìîæå áè ñòå ÷óâàëè ôîðìóëàòà íà Ñâåòîâíàòà õèãèåííà îðãàíèçàöèÿ çà áàëàíñèðàíî ðàöèîíàëíî õðàíåíå, êîåòî äà ïîçâîëÿâà ÷îâåê äà ïîääúðæà îïòèìàëíî òåãëî, ñ íîðìàëíî íèâî íà õîëåñòåðîë. Òàçè ôîðìóëà å: åäíî ìåñíî, åäíî âåãåòàðèàíñêî è åäíî ÿñòèå îò ãúáè. Îò ìåñíîòî ÿñòèå ñå íàáàâÿò íåîáõîäèìèòå áåëòú÷èíè è ìàçíèíè, êàêòî è àìèíîêèñåëèíè; îò âåãåòàðèàíñêîòî ÿñòèå, êîåòî âñúùíîñò ñà ïëîäîâå è çåëåí÷óöè, êàêòî è ÿäêè è çúðíåíè õðàíè – âèòàìèíè è ìèíåðàëè; îò ÿñòèåòî ñ ãúáè, â êîèòî âëèçàò è âîäîðàñëèòå, ìíîãî äðóãè âàæíè ñúñòàâêè, çà êîèòî ùå ðàçêàæåì ïî-íàäîëó. Íà îñíîâàòà íà òàçè ôîðìóëà íà ÿäåíå ñå ïîääúðæà áàëàíñèðàíî õðàíåíå, ïîâèøàâà ñå èìóííàòà çàùèòà íà îðãàíèçìà, çàáàâÿ ñå ñòàðàåíåòî è ñå ïðåäïàçâàìå îò áîëåñòè.

Ïðåäïîëàãàì, ÷å ìíîçèíà îò âàñ îáè÷àò äà ÿäàò ãúáè, áèëî äèâîðàñòÿùè èëè êóëòèâèðàíè. Òåçè, êîèòî ñà ïîñåùàâàëè êèòàéñêè ðåñòîðàíòè, áåç ñúìíåíèå ñà âèäÿëè è ìîæå áè îïèòàëè ò.íàð. "àðîìàòíè ãúáè".  ñóøåí âèä ïúê òå ìîãàò äà ñå íàìåðÿò è â Áúëãàðèÿ â êèòàéñêèòå ìàãàçèíè è ïî-ãîëåìèòå ñóïåðìàðêåòè è ìîãàò äà ïðèäàäàò èçêëþ÷èòåëåí âêóñ íà ìíîãî ÿñòèÿ.

Äíåñ ùå ñè ãîâîðèì èìåííî çà àðîìàòíèòå ãúáè, êîèòî ñà åäèí îò íàé-âêóñíèòå è îñîáåíè ïðîäóêòè îò êèòàéñêàòà êóõíÿ. Íà êèòàéñêè òå ñå íàðè÷àò "ñÿí ãó", êîåòî çíà÷è èìåííî "àðîìàòíè ãúáè". Ïîçíàòè ñà è ïîä äðóãè èìåíà, êàòî çèìíè ãúáè 'äóí ãó' è äð. Íà Çàïàä òå ñà ïîçíàòè è ñ ÿïîíñêîòî ñè èìå øèòàêå, êàêòî è ñà èçâåñòíè è êàòî êèòàéñêè ÷åðíè ãúáè èëè ñóøåíè ãúáè. Òå ñà òîëêîâà îáè÷àíè îò êèòàéöèòå, ÷å äàæå ãè íàðè÷àò "èìïåðàòðèöàòà" íà ðàñòåíèÿòà. Íà âúíøåí âèä òå ñà ñúñ ñðåäíà ãîëåìèíà, ñ êðúãëà øàïêà ñ òúìíîêàôÿâ äî ÷åðåí öâÿò.

Èíòåðåñíîòî çà òåçè ãúáè å, ÷å òå ñà ïúðâèòå, êîèòå ñà äîêóìåíòèðàíè, ÷å çàïî÷âàò äà ñå îòãëåæäàò èçêóñòâåíî. Òîâà ñòàâà îùå ïðåäè 800 ãîäèíè, êîãàòî õîðàòà â ðàéîí Ëóíäçèí, ïðîâèíöèÿ Äæúäçÿí çàïî÷âàò äà ñàäÿò ãúáè ñ òúðãîâñêà öåë. Îò òîãàâà íàñàì, â ðàéîíà ñå ðàçâèâà öÿëà ñïåöèôè÷íà ìåñòíà êóëòóðà, "ïðîïèòà" ñ àðîìàòà íà òåçè ãúáè.  òàçè êóëòóðà âëèçàò è òàéíñòâåíèòå ðåöåïòè íà ãúáàðèòå çà ëå÷åíèå íà ñåðèîçíè áîëåñòè è íàðàíÿâàíèÿ, èçïúëíåíèÿ ñ íÿêîëêî ñìèñëîâè ïëàñòà åçèê, ðàçòúðñâàùèòå ìåëàíõîëè÷íè ïåñíè, ðåöåïòèòå çà àïåòèòíè ÿñòèÿ ñ ãúáè...Òàêà, òðúãâàéêè îò ãúáèòå âñúùíîñò ìîæå äà ñå íàó÷è ìíîãî çà æèâîòà, áèòà è êóëòóðàòà íà õîðàòà îò òîçè ðåãèîí.

Èñòîðèÿòà íà îòãëåæäàíåòî íà àðîìàòíè ãúáè çàïî÷âà ñ ò.íàð. "ïðàðîäèòåë íà àðîìàòíèòå ãúáè" Ó Ñàíãóí, êîéòî å ðîäåí ïðåäè 870 ã. â òîâà çàêúòàíî â ïðåãðúäêàòà íà ïëàíèíàòà ñåëöå, çàîáèêîëåíî îò ìíîãîáðîéíè ðó÷åé÷åòà. Õîðàòà òàì ñå çàíèìàâàëè ãëàâíî ñúñ ñå÷åíå íà äúðâåòà. Ó Ñàíãóí çàáåëÿçàë, ÷å ïî ïàäíàëèòå äúðâåòà ñðåä øóìàòà èçðàñòâàëè àðîìàòíè ÿäëèâè ãúáè. Òîé îáîáùèë äúëãîâðåìåííèÿ ñè îïèò è èçîáðåòèë íà÷èí çà èçêóñòâåíî ðàçñàæäàíå è îòãëåæäàíå íà òåçè ãúáè. Òîçè ôàêò å íàìåðèë ìÿñòî â èìïåðàòîðñêèòå õðîíèêè íà äèíàñòèÿ Ñóí, êîåòî ïîçâîëÿâà äîñòîâåðíî äà ñå îïðåäåëè íà÷àëîòî íà òàçè òðàäèöèÿ.

Ñ ãîäèíèòå ïîñòåïåííî âñå ïîâå÷å õîðà çàïî÷íàëè äà ñå çàíèìàâàò ñ îòãëåæäàíåòî íà àðîìàòíè ãúáè. Ñ ïîæúëòÿâàíåòî íà ëèñòàòà íà äúðâåòàòà òå ñå êà÷âàëè â ïëàíèíàòà, êúäåòî ñè ñòðîåëè âðåìåííè õèæè. Òÿõíèÿò æèâîò áèë ìíîãî ïðîñò è ñàìîòåí. Òå áèëè íåãðàìîòíè è òúé êàòî òå ñå áîåëè òàéíàòà íà îòãëåæäàíåòî äà íå äîñòèãíå äî äðóãè õîðà, çàòîâà çàïàìåòÿâàëè òåõíèêèòå íà îòãëåæäàíå íà ãúáè, íà÷èíèòå íà òúðãîâèÿ è æèâîò â ïåñíè íà ìåñòíèÿ äèàëåêò. Òàêà ïîñòåïåííî òå ñè èçðàáîòèëè ñîáñòâåí åçèê, êîèòî ñàìî îòãëåæäàùèòå ãúáè ðàçáèðàëè.

Îñâåí òîâà, çà äà ñå ïðåäïàçâàò îò äèâèòå çâåðîâå è ïðåñòúïíèöè, òå èçìèñëèëè ñîáñòâåíî áîéíî èçêóñòâî, íàðå÷åíî íà àðîìàòíèòå ãúáè. Íÿêîè òåõíèêè îò íåãî ñà ñå çàïàçèëè è äî íàøè äíè.

Íàé-ïðåäñòàâèòåëíîòî âúïëúùåíèå íà êóëòóðàòà íà àðîìàòíèòå ãúáè å â õðàìîâèÿ ïðàçíèê â ÷åñò íà ïðàðîäèòåëÿ íà ãúáèòå. Âñÿêà ãîäèíà ïðåç ñåäìèÿ ìåñåö ïî ëóííèÿ êàëåíäàð, êîãàòî çàâúðøâà áåðèòáàòà íà ãúáè, çàåòèòå â òîâà ïðîèçâîäñòâî õîðà íàé-íàêðàÿ ñè ïîçâîëÿâàò äà ñå îòïóñíàò è âäèãàò ïèùíè ïðàçíåíñòâà ñ ðàçëè÷íè èãðè è ïðåäñòàâëåíèÿ, ïóñêàíå íà ôîéåðâåðêè, òðåíèðîâêè è óðîöè ïî áîéíî èçêóñòâî. Íàé-âàæíàòà ÷àñò îò òåçè ïðàçíåíñòâà å "Îïåðàòà íà ãúáàðèòå", êîéòî ñå ïîÿâÿâà ïðåç äèíàñòèÿ Ìèí.  íåÿ ñå èçïúëíÿâàò âñè÷êè òåçè ïåñíè, êîèòî ðàçòúæâàò õîðàòà ïðåç äúëãèòå ñàìîòíè ìåñåöè ãîðå â ïëàíèíàòà.

Äðóãà âàæíà ÷àñò îò õðàìîâèÿ ïðàçíèê å, ðàçáèðà ñå, ïîêëîíåíèåòî íà ïðàðîäèòåëÿ íà ãúáàðèòå, êàêòî è ñúáèðàíèÿòà â õðàìà íà âñè÷êè ãúáàðè, íà êîèòî ñúáèðàíèÿ òå îáñúæäàò è ðåøàâàò âàæíè ïðîáëåìè îò òÿõíîòî îáùåñòâî. Çàòîâà, ïî îíîâà âðåìå, õðàìúò íà ïðàðîäèòåëÿ íà ãúáèòå å ñèìâîë íà ñîöèàëíàòà îðãàíèçàöèÿ è ïðàâàòà íà ãúáàðñêàòà ãèëäèÿ. Ìîæå äà ñå êàæå, ÷å òîâà å íàé-ðàííàòà ïðîôåñèîíàëíà îðãàíèçàöèÿ, êîÿòî ñå ãðèæè çà îïàçâàíå íà èíòåðåñèòå íà çàåòèòå â ñôåðàòà è çà íîðìàëíîòî ïðîòè÷àíå íà ïðîèçâîäñòâåíèÿ ïðîöåñ.

Ïî-êúñíî, òàéíàòà íà îòãëåæäàíåòî íà òåçè ãúáè ñòèãà è äî ßïîíèÿ, Êîðåÿ è Þãîèçòî÷íà Àçèÿ, êàòî îêàçâà âëèÿíèå è íà òåçè ñòðàíè. À â Êèòàé òîâà ïîçâîëÿâà ðîäíèòå ìåñòà íà àðîìàòíèòå ãúáè äà îñòàíàò ñ äîáðà åêîëîãè÷íà ñðåäà, òúé êàòî ñà âúçâåäåíè â ðàíã íà äúðæàâíè ðåçåðâàòè. Îñâåí òîâà, òå ñà ïîäàëè çàÿâêà çà âêëþ÷âàíå â Ñïèñúêà íà íåìàòåðèàëíîòî êóëòóðíî íàñëåäñòâî íà ÞÍÅÑÊÎ.

Äíåñ ùå ñïðåì äî òóê, òúé êàòî âðåìåòî íè èçòè÷à. Ñëåäâàùèÿ ïúò ùå ïðîäúëæèì ñ àðîìàòíèòå ãúáè, êàòî, ðàçáèðà ñå, ùå âè äàì è ðåöåïòè.

Àç, Òåÿ, ñå ïðîùàâàì ñ âàñ äî ñëåäâàùèÿ ïúò è âè æåëàÿ ìíîãî õóáàâî íàñòðîåíèå!