• Ð Ð°Ð´Ð¸Ð¾ Китай за чужбина• Ð Ð°Ð´Ð¸Ð¾ Китай за чужбина
China Radio International
Íîâèíè îò
     ñòðàíàòà
Íîâèíè ïî ñâåòà
Èêîíîìèêà
Êóëòóðà
Íàóêà è Òåõíîëîãèè
Ñïîðò
Äðóãè
[Ñïîðòåí ñâÿò]
   -- Íîâèíè
   -- Àòëåòè
[Ñîöèàëåí æèâîò]
   -- Àêöåíòè íà ñåäìèöàòà
   -- Ñîöèàëíà èíôîðìàöèÿ
[Ïîãëåä êúì ñöåíàòà]
[Ñèíîâå è äúùåðè íà âåëèê Êèòàé]
   -- Ñèíîâå è äúùåðè íà âåëèê Êèòàé
[Çàáàâíè ìèíóòè]
   -- Çàáàâíè ìèíóòè
[Àðõèâ]
    -- Ñëóøàéòå Âåé
    --  Ïîãëåä êúì ñöåíàòà 
    -- Ñïîðò
    -- Ó äîìà
    --
Ïåêèí 2008
    -- Íà ôîêóñ
    -- 300 ñåêóíäè ñ Âåëèí
[Êàëåéäîñêîï]
[Õîíêîíã è Ìàêàî]
    -- Õîíêîíã è Ìàêàî
(GMT+08:00) 2006-07-20 15:31:38    
Ñåëàäîí – ïîðöåëàíúò, ñú÷åòàâàù êðàñîòà è èç÷èñòåíîñò

cri

Áÿõ âè ñïîìåíàëà, ÷å ïðåç þíè áÿõ íà ïîñåùåíèå â ïðîâèíöèÿ Äæúäçÿí ïî ïîêàíà íà ìåñòíîòî ïðàâèòåëñòâî. Ïî âðåìå íà òîâà ïúòóâàíå ñå çàïîçíàõìå ñ ðàçëè÷íè àñïåêòè îò èñòîðèÿòà è äíåøíîòî ðàçâèòèå íà ïðîâèíöèÿòà, êîÿòî å åäèí îò íàé-ðàííî è áóðíî ðàçâèâàùèòå ñå ðåãèîíè â ñòðàíàòà, êàêòî è åäèí îò ðàéîíèòå ñ íàé-àêòèâíè êîíòàêòè ñ âúíøíèÿ ñâÿò îò ñòàðè âðåìåíà íàñàì.

Äíåñ ùå ñè ãîâîðèì çà ñåëàäîíà – îñîáåí âèä ïîðöåëàí, ïðîèçâåæäàí ñàìî â îïðåäåëåí ðàéîí íà ïðîâèíöèÿòà è ñòàíàë òîëêîâà ïîïóëÿðåí â Åâðîïà, ÷å äàæå è äíåñ â Êèòàé ñå èçïîëçâà ôîíåòè÷íàòà òðàíñêðèïöèÿ íà ôðåíñêîòî ìó íàçâàíèå "celadon" íàðåä ñ îðèãèíàëíîòî êèòàéñêî èìå "öèíäçú", áóêâ. 'çåëåíèêàâ ïîðöåëàí'.

 äâå èçäàíèÿ íà ðóáðèêàòà ïî-ðàíî âå÷å âè ãîâîðèõ çà èñòîðèÿòà íà ïîðöåëàíà â Êèòàé êàòî öÿëî, à äíåñ ùå ñå ñïðåì ïî-ïîäðîáíî íà ñåëàäîíà. Òîé ñå ïðîèçâåæäà ãëàâíî â ðàéîíà íà Ëóí÷þàí, ïðîâèíöèÿ Äæúäçÿí, êúäåòî àç ïîñåòèõ ÷àñòåí ìóçåé-ñáèðêà íà ñåëàäîí îò ðàçëè÷íè åïîõè.

Àêî ñå ñìÿòà, ÷å ïîðöåëàí çàïî÷âà äà ñå ïðîèçâåæäà â Êèòàé îêîëî ²²² â., êàòî ñå äîñòèãà âðúõ ïðåç äèíàñòèÿ Òàí, òî ïîÿâàòà íà ñåëàäîíà ñå îòíàñÿ êúì åïîõàòà íà Ïåòòå äèíàñòèè (907-960 ã.) ñëåä Òàí. Ñïîðåä îòêðèòè â ðàéîíà íàõîäêè, îáà÷å, ñå ïðåäïîëàãà, ÷å ïðîèçâîäñòâîòî íà ïî-ãðóáè ïîðöåëàíîâè èçäåëèÿ å çàïî÷íàëî îùå ïðåç ïåðèîäà íà Òðèöàðñòâèåòî, îêîëî 5-6 âåêà ïî-ðàíî. Âðúõ â ïðîèçâîäñòâîòî íà ñåëàäîí å ïðåç äèíàñòèèòå Ñóí è Þàí, êàòî çàïî÷âà äà çàëÿçâà ïðåç Ìèí, êîãàòî íà ìîäà èäâàò ñèíüî-áåëèÿ ïîðöåëàí.

Çà èçðàáîòêàòà íà ñåëàäîí ñà íóæíè òî÷íî ïîäáèðàíå íà ãëèíàòà, äúðâåíàòà ïåïåë è ñïåöèàëíîòî èçïè÷àíå.  ìèíàëîòî ñà ñå èçïîëçâàëè ðàçëè÷íè ïðèðîäíè áàãðèëà çà ïîñòèãàíå íà îñîáåíèÿ ìó öâÿò. Âñè÷êè òåçè ñúñòàâêè ñå íàìèðàò â èçîáèëèå â ðàéîíà íà Ëóí÷þàí, êîåòî èìåííî å ïðåäïîñòàâêà çà ðàçâèòèåòî íà ïðîèçâîäñòâîòî ìó.

Çà íàïðàâàòà íà ïîðöåëàí, èçïè÷àíåòî å îò îãðîìíà âàæíîñò, êàòî íàâðåìåòî, ïîðàäè ëèïñàòà íà äðóãè ñðåäñòâà, êîíòðîëúò íà èçïè÷àíåòî ñòàâàë ÷ðåç ïîñòàâÿíåòî â ïåùòà íà íÿêîëêî ïðîáíè èçäåëèÿ, êîèòî îò âðåìå íà âðåìå ñå èçâàæäàëè çà äà ñå ïðîâåðè ñòåïåíòà íà èçïè÷àíå. Îò çíà÷åíèå å è ñúäúðæàíèåòî íà êèñëîðîä â ïåùòà, êàòî òîé òðÿáâà äà áúäå ïî-ìàëêî çà ñìåòêà íà âúãëåðîäíèÿ äâóîêèñ.  ïðîòèâåí ñëó÷àé, ãëàçóðàòà ùå ñòàíå òúìíîêàôÿâà. Îñâåí òîâà, ñëåä íàíàñÿíåòî íà ãëàçóðàòà, èçäåëèåòî ñå ñëàãà ïàê â ïåùòà äî ïîëó÷àâàíå íà ïðåêðàñíèÿ ìó çåëåíèêàâ öâÿò. Òîâà îáÿñíÿâà ãîëÿìàòà òðóäíîñò çà èçðàáîòêàòà íà ñåëàäîí.

Ñåëàäîíúò ñå õàðàêòåðèçèðà ñ ïðîñòè, íî èçèñêàíè ôîðìè, ñ ãëàçóðà êàòî íåôðèò, ãîëÿìà çäðàâèíà è ñïåöèôè÷åí ñòèë. Êàêòî âè êàçàõ, èìåòî ìó íà êèòàéñêè å "öèíäçú", ò.å. 'çåëåíèêàâ ïîðöåëàí'. À ñåãà ùå âè ðàçêàæà, îòêúäå òîé âçèìà èìåòî ñè 'ñåëàäîí':

Ñåëàäîí âñúùíîñò å ãåðîé îò ôðåíñêèÿ ðîìàí "Àñòðåÿ" (1610 ã.) íà ïèñàòåëÿ Îíîðå ä'Þðôå. Òîé å ìëàä îâ÷àð è íîñè íàìåòêà, íàïðàâåíà îò ìàëêè ïàíäåëêè â ñèâî è çåëåíî. Ñëåä ìíîãîáðîéíè ïðèêëþ÷åíèÿ òîé çàæèâÿâà â åäíà áóêîâà ãîðà, êúäåòî èçäèãà õðàì îò çåëåíèíà â ÷åñò íà áîãèíÿòà Àñòðåÿ. Ïîðàäè ðîìàíòè÷íàòà èñòîðèÿ íåãîâèÿò îáðàç ñå ïðî÷óâà èç Åâðîïà è äðåõèòå â òîçè öâÿò ñòàâàò ãîëÿìà ìîäà. Òî÷íî òîãàâà, êèòàéñêèÿò ïîðöåëàí öèíäçú ñòèãà çà ïúðâè ïúò â Ïàðèæ è å ìíîãî õàðåñàí. Õîðàòà îïðåäåëèëè öâåòà ìó êàòî òîçè íà äðåõèòå íà Ñåëàäîí è îò òîãàâà òîçè âèä ïîðöåëàí å ïîçíàò ñ òîâà èìå è â äðóãè ñòðàíè, âêëþ÷èòåëíî è â ðîäèíàòà ñè.

Èíòåðåñåí ôàêò å, ÷å ñèâî-çåëåíèÿò öâÿò íà ñåëàäîíà îïðåäåëÿ â íÿêàêâà ñòåïåí ðàçâèòèåòî íà ÷àéíàòà òðàäèöèÿ ïðåç Õ-Õ²²² â., êîãàòî ãëàâåí êðèòåðèé çà êà÷åñòâîòî íà ÷àÿ ñå ÿâÿâàëà ñú÷åòàåìîñòòà ìó ñ öâåòà íà ñåðâèçà, â êîéòî òîé ñå ïîäíàñÿë.

Èìà 2 âèäà ñåëàäîí – ãëàäúê è ñ ïóêíàòèíè, êîèòî âñúùíîñò ñà ïóêíàòèíè ïî ñàìàòà ãëàçóðà è ñà âèä ñòèë è â íèêàêúâ ñëó÷àé íå íàìàëÿò öåíàòà íà èçäåëèåòî. Òîçè òèï ïðîèçâåäåíèÿ ñà ïðåäíàçíà÷åíè ãëàâíî çà óêðàñà íà èíòåðèîðà è íå íîñÿò íèêàêâè äîïúëíèòåëíè ðèñóíêè ïî òÿõ.

Íàé-äîáðèòå èçäåëèÿ îò ñåëàäîí ñå ïðåäíàçíà÷àâàëè çà èìïåðàòîðñêèÿ äâîðåö, òúé êàòî òå âúïëúòÿâàëè èçöÿëî åñòåòè÷åñêèÿ èìïåðàòîðñêè äóõ ñúñ ñâîèòå èç÷èñòåíè è ïðåêðàñíè î÷åðòàíèÿ è öâåòà ñè, êîéòî íàïîìíÿ íåôðèòà.

Óñïîðåäíî ñ èçâåñòíèÿ Ïúò íà êîïðèíàòà, êúì Çàïàä âúðâè è Ïúòÿ íà ïîðöåëàíà. Ïî òîçè ïúò ñåëàäîíúò äîñòèãà äî ìíîãî îò ìþñþëìàíñêèòå ñòðàíè è Åâðîïà. È äîñåãà â Òóðöèÿ è Èðàí â ìóçåèòå ìîãàò äà ñå âèäÿò ïðåêðàñíè èçäåëèÿ îò ñåëàäîí. Èíòåðåñíî å, ÷å íÿêîè îò ìþñþëìàíèòå ñà ñìÿòàëè, ÷å ñåëàäîíúò å íàäàðåí ñ ìàãè÷åñêè ñâîéñòâà.

Çà ðàçâèòèåòî íà ïîðöåëàíà â öÿë Êèòàé, êàêòî è îòäåëíî íà ñåëàäîíà, å õàðàêòåðíî, ÷å íÿêîè òåõíèêè çà ïðîèçâîäñòâî ñà áèëè èçãóáåíè âúâ âðåìåòî, íî îò íÿêîëêî äåñåòèëåòèÿ ñå âîäÿò ìíîãîáðîéíè ïðîó÷âàíèÿ è ñå îðãàíèçèðà íàíîâî ïðîèçâîäñòâîòî, ñ öåë çàïàçâàíå íà íà÷èíà íà ñúçäàâàíå íà òåçè ïðåêðàñíè èçäåëèÿ. Ñúùî òàêà, ñå ïðàâÿò è íÿêîè íîâîâúâåäåíèÿ, êîèòî îùå ïîâå÷å èçäèãàò ñëàâàòà íà ñåëàäîíà.

Òîâà áåøå çà äíåñ. Àç, Òåÿ, âè ïîæåëàâàì âñè÷êî íàé-äîáðî! Äî íîâè ñðåùè!