Ïðåäè ïîâå÷å îò 10 ãîäèíè èçâåñòíèÿò åâðîïåéñêè äèçàéíåð Àðîí Ñòóä êàçâà –„Êèòàéñêèòå ïðú÷èöè çà õðàíåíå çà óíèêàëíè. Ñ òÿõ õðàíàòà ìîæå äà ñå âçåìà, ðàçáúðêâà, ïðåìåñòâà áåç îñîáåíè óñèëèÿ. Òîâà äðåâíîêèòàéñêî èçîáðåòåíèå ïðåäèçâèêâà äúëáîêî óâàæåíèå". Òðóäíî å äà ñå ïîâÿðâà, ÷å â òàêúâ ìàëúê è ìíîãî ïðîñò êèòàéñêè ïðåäìåò å ñêðèò öÿë êóëòóðåí ïëàñò. Òîëêîâà ðàçíîîáðàçíè è íåïîäðàæàåìè ñà òå. Êèòàéñêè àðõåîëîçè îòêðèâàò, ÷å ïðú÷èöèòå çà õðàíåíå ñà ñå ïîÿâèëè â Êèòàé ïðåäè 5000 ãîäèíè. Çà ïðúâ ïúò çà òÿõ ñå ñïîìåíàâà â ïèñìåí ïàìåòíèê îò 11 â. ïð.í.å. â ïåðèîäà íà âëàñòâàíå íà äèíàñòèÿòà Øàí. Ìîæå áè, ïîðàäè òîëêîâà äðåâíèÿ èì ïðîèçõîä, äîðè ñàìèòå êèòàéöè íå ñå çàìèñëÿëè îòêúäå ñå å ïîÿâèëà òàçè òðàäèöèÿ äà ñå èçïîëçâàò ïðú÷èöè çà õðàíåíå. Êàêòî êàçâà Ëè ×æåíäàî, àìåðèêàíñêè ó÷åí îò êèòàéñêè ïðîèçõîä è ëàóðåàò íà Íîáåëîâà íàãðàäà çà ôèçèêà – „òàçè ïðîñòîòà íå å íèùî äðóãî îñâåí ïðèìåð çà òàëàíòëèâî èçïîëçâàíå íà ïðèíöèïà íà ëîñòà. Êóàéöçú ìîãàò äà ñå ðàçãëåæäàò êàòî ïðîäúëæåíèå íà ïðúñòèòå. Âñè÷êî, êîåòî ìîæå ÷îâåê äà ïðàâè ñ ïðúñòè, ìîæå äà ñå íàïðàâè è ñ ïðú÷èöèòå. Ïðè òîâà ,òîé íÿìà äà ñå îïàðè èëè îáðàòíî- äà ñå îõëàäè. Äåéñòâèòåëíî ãåíèàëíî. "
Äíåñ ñúâðåìåííèòå èçñëåäîâàòåëè ñà ñúñðåäîòî÷èëè âíèìàíèåòî ñè íà èñòîðèÿòà íà ïîÿâàòà íà êóàéöçú.  Êèòàé íàä òàçè çàãàäêà ñè áëúñêà ãëàâàòà öÿë íàó÷åí èíñòèòóò. Âå÷å å íàó÷íî äîêàçàíî , ÷å â íà÷àëîòî ñå å èçïîëçâàëà ñàìî åäíà ïðú÷èöà- îáèêíîâåíà ïðú÷êà çà îãúíÿ. Åäèíèÿò ãîëÿì ïðîáëåì ïðåä ó÷åíèòå å äà èçÿñíÿò íà êàêúâ åòàï äðåâíèòå êèòàéöè çàïî÷âàò äà èçïîëçâàò äâå ïðú÷èöè çà õðàíåíå. È äðóãèÿò âúïðîñ å – çàùî äðóãèòå íàðîäè íå ñà ïðèåëè ïðú÷èöèòå èëè ïðîñòî òîçè ñïîñîá íà õðàíåíå íå èì å õàðåñàë, ìàêàð ÷å ñ äâå ïðú÷èöè ñå äåéñòâà äåéñòâèòåëíî ìíîãî ïî-ëåñíî. Ñúòðóäíèöèòå íà èíñòèòóòà ïîñòîÿííî ó÷àñòâàò â ðàçêîïêè íà äðåâíè ãðàäîâå, âçèìàò ó÷àñòèå è â àðõåîëîãè÷åñêè åêñïåäèöèè , êúäåòî èçñëåäâàò áèòà íà ïðàäåäèòå ñè. Òå ñå ðîâÿò è àíàëèçèðàò âñÿêàêâè ïèñìåíè èçòî÷íèöè îò òîâà âðåìå, íî îòãîâîð òàêà è íå å íàìåðåí, ïîíå äîñåãà.
Òàêà èëè èíà÷å , êóàéöçú ñà ïðèáîðè çà õðàíåíå, êîèòî îñâåí â Êèòàé è ñúñåäíèòå ìó ñòðàíè, íèêúäå ïîâå÷å â ñâåòà íå ñà îòêðèòè èëè èçïîëçâàíè. Ïîÿâàòà, ðàçïðîñòðàíåíèåòî è ïðîäúëæèòåëíîòî èì èçïîëçâàíå ñà âå÷å íåîòäåëèìà ÷àñò îò êóëòóðàòà íà Êèòàé è êèòàéñêàòà êóõíÿ, è çà ìíîãîòî õèëÿäîëåòèÿ îò ïîÿâàòà èì äî äíåñ, ïðú÷èöèòå çà õðàíåíå ñå ïðåâðúùàò â åäèí îò çíàöèòå, ñèìâîëèçèðàùè Êèòàé.
Ìíîãî âàæåí çà êèòàéöèòå è äúëáîêî ñèìâîëè÷åí å ìàòåðèàëúò, îò êîéòî ñà èçðàáîòåíè ïðú÷èöèòå. Êèòàé è äî äíåñ å ðàçïðîñòðàíåíà ïîãîâîðêàòà- „Êàæè ìè îò êàêâî ñà ïðú÷èöèòå òè, è àç ùå òè êàæà êîé ñè". Ïðè ðàçêîïêè íà äðåâíè ñåëèùà, ñå óñòàíîâÿâà, ÷å ïúðâèòå êóàéöçú ñà ñå ïðàâåëè îò áàìáóê. Ó÷åíèòå äàæå îòêðèâàò îò êàêúâ ñîðò áàìáóê. Òîé ðàñòå ñàìî íà åäíî ìÿñòî â Êèòàé, â ïðîâèíöèÿ Õóíàí. Òàì èìà îñîáåí ìèêðîêëèìàò, êîéòî ïðèäàâà íà òîçè áàìáóê ñïåöèôè÷íè ñâîéñòâà. Îòòóê âîäè íà÷àëîòî ñè è ïîïóëÿðíèÿ â ñòðàíàòà èçðàç - „òâúðä êàòî ïðú÷èöè îò áàìáóê". Ñåâåðíèòå êèòàéöè ïðàâåëè ïðú÷èöèòå îò äúðâî, êàòî ïðè òîâà ïîñòèãíàëè ïî-ãîëÿìî ðàçíîîáðàçèå è ìàéñòîðñòâî â èçïúëíåíåòî, îòêîëêîòî þæíèòå. Èìåííî áëàãîäàðåíèå íà èçäåëèÿòà íà ñåâðíèòå ìàéñòîðè, ïðú÷èöèòå çà õðàíåíå áúðçî ñå ðàçïðîñòðàíÿâàò è â ñúñåäíèòå ñòðàíè. Êóàéöçú îò ÷åðâåíî äúðâî ñà áèëè ðåäêè è ñêúïè , è ñà ñå öåíèëè ñúùî òîëêîâà, êîëêîòî è âèñîêîêà÷ñòâåíèÿ ïîðöåëàí. Òå çàïàçâàëè öâåòà ñè â ïðîäúëæåíèå íà äúëãî âðåìå, è ÷åñòî ñòàâàëè ñåìåéíè ðåëèêâè, êîèòî ñå ïðåäàâàëè îò ïîêîëåíèå íà ïîêîëåíèå. À ÷åðíîòî äúðâî ñå ñ÷èòàëî çà íàé-áëàãîðîäíèÿ ìàòåðèàë è ñòðóâàëî ìíîãî ñêúïî. Äðåâíèòå êèòàéöè ñìÿòàëè , ÷å ÷åðíèòå ïðú÷èöè èçãëåæäàò ìíîãî èçòúí÷åíî è èçèñêàíî â ðúêàòà. ×åðíîòî äúðâî ïðèäàâàëî íà ïðú÷èöèòå òúíúê àðîìàò , è òàêèâà êóàéöçú áèëè ìíîãî ïîïóëÿðíè , êàêòî ñðåä åñòåòèòå-öåíèòåëè íà êðàñîòàòà, òàêà è ñðåä öåíèòåëèòå íà õóáàâàòà õðàíà.
|