Çäðàâåéòå, óâàæàåìè ñëóøàòåëè! Àç ñúì Òåÿ è ìè å ìíîãî ïðèÿòíî, ÷å äíåñ ïàê ñìå çàåäíî "Ó äîìà"!
Âèå çíàåòå, ÷å Êèòàé å èçâåñòåí ñ íåìàëêî âàæíè èçîáðåòåíèÿ, êîèòî å äàë íà ÷îâå÷åñòâîòî. Íàðåä ñ ÷åòèðèòå íàé-âàæíè èçîáðåòåíèÿ, ìîæåì äà äîáàâèì êîïðèíàòà è ïîðöåëàíà.  ïî-ïðåäíî èçäàíèå íà ðóáðèêàòà âå÷å âè çàïîçíàõ ñ êîïðèíàòà, à äíåñ ùå ñè ïîãîâîðèì çà ïîðöåëàíà, êîéòî ñå ñìÿòà çà âðúõ íà òðàäèöèîííîòî ïðèëîæíî èçêóñòâî íà Êèòàé.
È çà êîïðèíàòà è ïîðöåëàíà âàæè, ÷å äúëãî âðåìå òàéíàòà íà ïðîèçâîäñòâîòî å ðåâíèâî ïàçåíà â ãðàíèöèòå íà Ïîäíåáåñíàòà è ïðîäóêöèÿòà ñå å èçíàñÿëà çà öÿë ñâÿò íà âèñîêà öåíà. Àêî çà êîïðèíàòà ñà áèëè íóæíè ñïåöèàëíèòå êîïðèíåíè ÷åðâåè, òî çà ïîðöåëàíà – ñïåöèàëíàòà áÿëà ãëèíà òèï êàîëèí. Äàæå íà àíãëèéñêè íàçâàíèåòî íà ïîðöåëàíà å èäåíòè÷íî ñ èìåòî íà Êèòàé, ò.å "China". Âñúùíîñò, ïîðöåëàíúò å òèï êåðàìè÷íî èçäåëèå, èçâåñòíî ñ êðàñîòàòà è èçäúðæëèâîñòòà ñè. Òîé å áÿë, ïðîçðà÷åí â îïðåäåëåíà ñòåïåí è ìíîãî êðåõúê è èçÿùåí íà âèä.
Ïîðöåëàíúò ñå èçïîëçâà ãëàâíî êàòî âèñîêîêà÷åñòâåí ìàòåðèàë çà âàçè è äîìàêèíñêà ïîñóäà, êàêòî è çà äðóãè äåêîðàòèâíè ïðåäìåòè. Òèïúò ïîðöåëàí, êîéòî ñå èçïîëçâà çà òàçè öåë, ïðè ëåêî óäðÿíå çâúíòè êàòî êàìáàíà. Îñâåí òîâà, òúé êàòî ïîðöåëàíúò å íàé-òâúðäîòî ïîçíàòî êåðàìè÷íî èçäåëèå, íàïðèìåð, òîé ñå èçïîëçâà è êàòî åëåêòðè÷åñêè èçîëàòîð è çà ëàáîðàòîðíî îáîðóäâàíå.
Àêî ÷îâå÷åñòâîòî ñå íàó÷àâà äà ïðàâè ãëèíåíè èçäåëèÿ îùå ïðåç Íåîëèòà, ïðåäè 8000 ãîäèíè, òî â Êèòàé ñå èçïîëçâà ïîðöåëàí îò 4000 ãîäèíè. Òîé ñå ïðèãîòâÿ îò ñïåöèàëíà áÿëà ãëèíà è ñå èçïè÷à â ïåùè ïðè òåìïåðàòóðà 1280Ñ. Òîé ñå ïðàâè ïî 3 îñíîâíè íà÷èíà, êàòî êèòàéöèòå ñà òîëêîâà èçêóñíè â ïðîèçâîäñòâîòî ìó, ÷å íÿêîè ïîðöåëàíîâè èçäåëèÿ èçãëåæäàò êàòî êîðàë, ñòúêëî, êàìúê è äð. Îòãîðå òîé ñå ïîêðèâà ñ ðàçëè÷íè äåêîðàòèâíè ðèñóíêè.
Êàêòî êàçàõìå, îòêðèâàíåòî íà ïîðöåëàíà å åäíî îò íàé-çíà÷èìèòå èçîáðåòåíèÿ íà ÷îâå÷åñòâîòî.  Êèòàé, âñè÷êî ùî ñå îòíàñÿ äî âàæíè äðåâíè èçîáðåòåíèÿ, ñå ïðèïèñâà íà áîæåñòâà è ñå ñìÿòà ñúîòâåòíî çà ÷óäî èëè çà áîæåñòâåíî äåëî. Òîâà ñå îòíàñÿ è çà ïîðöåëàíà è êåðàìè÷íèòå èçäåëèÿ, êàòî çà òîâà ñå ñïîìåíàâà â íÿêîëêî äðåâíè èñòîðèè.
Åäíàòà å çà áîãèíÿòà-ñúçäàòåëêà íà ÷îâå÷åñòâîòî Íþóà, êîÿòî íàïðàâèëà õîðàòà îò ãëèíà. Îò äðóãà ñòðàíà, áîæåñòâîòî Øúííóí äàðÿâà íà õîðàòà óìåíèåòî äà ïåêàò ãëèíåíè èçäåëèÿ. Îñâåí òåçè äâå áîæåñòâà, èìà è äðóãè èñòîðèè.
Êàîëèíúò – áÿëàòà ãëèíà, êîÿòî å îñíîâåí ìàòåðèàë çà ïîðöåëàíà, íîñè èìåòî ñè èìåííî íà åäíî ñåëî áëèçî äî èçâåñòíèÿ êèòàéñêè öåíòúð çà ïðîèçâîäñòâî íà ïîðöåëàí Äçèíäúäæúí. Èìåííî çàðàäè íåÿ, Êèòàé ïúðâè èçîáðåòÿâà ïîðöåëàíà, òúé êàòî îòêðèâà òîçè òèï ãëèíà ìíîãî ïî-ðàíî îò îñòàíàëàòà ÷àñò íà ñâåòà. Îñâåí òîâà, êèòàéöèòå óñïÿâàò ïî-ðàíî äà ïîñòèãíàò ñúçäàâàíåòî íà ïåùè, â êîèòî äà íàïðàâÿò ìíîãî âèñîêà òåìïåðàòóðà.
Îòíîñíî ñåëî Ãàîëèí èìà çàïàçåíà åäíà ëåãåíäà, êîÿòî ñåãà ùå âè ðàçêàæà:
Ïðåäè ìíîãî-ìíîãî âðåìå, â ñåëî Ãàîëèí æèâÿë áåäåí ìîìúê ñ ôàìèëèÿ Ãàî. Çàåäíî ñ æåíà ñè îáðàáîòâàëè çåìÿ çà äà ñå èçõðàíâàò è æèâååëè ìíîãî òåæêî. Åäíà ñòóäåíà çèìíà ñóòðèí, Ãàî âèäÿë, ÷å ïîä íàâåñà íà äîìà èì ëåæè çàìðúçíàë áåëîâëàñ ñòàðåö. Òîé áúðçî çàíåñúë ñòàðåöà äî ëåãëîòî, ñëåä êîåòî ìó ñâàðèë îòâàðà îò äæèíäæèôèë. Ñòàðåöúò áèë òîëêîâà ïðåãëàäíÿë, ÷å íÿìàë ñèëè äàæå äà ãîâîðè, è ñàìî ïðàâåë çíàöè ñ ðúêà, ÷å èñêà äà õàïíå íåùî. Íî â äîìà íà Ãàî èìàëî ñàìî äèâè òðåâè è íèòî çðúíöå îðèç.
Ñúïðóçèòå ïîìèñëèëè è ðåøèëè äà èäàò äî ñúñåäèòå-áîãàòàøè äà çàåìàò êðèíà îðèç. Îò îðèçà òå ñâàðèëè êàøà è äàëè íà ñòàðåöà äà ÿäå. Ñëåä êàòî òîé ñå íàÿë, ñå óñìèõíàë è èì ðåêúë:"Âèå íàèñòèíà ñòå äîáðè õîðà, êàêòî ñúì ÷óâàë äà ñå ãîâîðè." Ñëåä òîâà, òîé èçâàäèë îò òîðáàòà ñè åäèí ìàëúê êàìúê è ãî äàë íà Ãàî è ìó çàðú÷àë äà ãî çàðîâè â ïëàíèíàòà äî ñåëîòî è ñëåä 49 äåíà äà ãî èçðîâè, êàòî äîòîãàâà òîé ùå ñå ïðåâúðíå â áÿëà êàòî íåôðèò ïðúñò. Ñëåä òîâà, äà çàíåñå òàçè ãëèíà â Äçèíäúäæúí, êúäåòî ùå ÿ èçêóïÿò êàòî ïúðâîêà÷åñòâåí ìàòåðèàë.
Ãàî íàïðàâèë, êàêòî ìó êàçàë ñòàðåöà è íàèñòèíà ñòàíàëî ÷óäî – âñè÷êî ñå ïðåâúðíàëî â áÿëà ìåêà ãëèíà. Ñåëÿíèòå çàïî÷íàëè äà ÿ êîïàÿò è äà ÿ ïðîäàâàò çà ìíîãî ïàðè â Äçèíäúäæúí. Áëàãîäàðåíèå íà ãëèíàòà, ðàáîòèëíèöèòå â Äçèíäúäæúí ïî÷íàëè äà ïðîèçâåæäàò ìíîãî âèñîêîêà÷åñòâåí ïîðöåëàí.
Äðóãîòî èíòåðåñíî ïðåäàíèå, ñâúðçàíî ñ ïîðöåëàíà, å çà "Áåçñìúðòíèÿ ìàéñòîð íà âÿòúðà è îãúíÿ".  Äçèíäúäæúí èìà íåãîâ õðàì, â êîéòî å ïîñòàâåíî èçîáðàæåíèåòî ìó, ïðåä êîåòî íå ñåêâà íèêîãà ïîòîêà îò ïîêëîííèöè, ïðåïîäíàñÿùè ìó ðàçëè÷íè äàðîâå, êîåòî íå å òîëêîâà ñðåùàíî ÿâëåíèå â Êèòàé.
Òâúðäè ñå, ÷å òîçè ìàéñòîð å áèë èñòèíñêà ëè÷íîñò. Òîé ñå êàçâàë Äóíáèí è ïðîèçõîæäàë îò ðîä íà ìàéñòîðè íà ïîðöåëàíîâè èçäåëèÿ. Îò ìàëúê, Äóíáèí ñå îòëè÷àâàë ñ æèâ óì è ëþáîâ êúì ó÷åíåòî è íà 12-13 ãîäèøíà âúçðàñò âå÷å ìîæåë ñàì äà èçïè÷à èçäåëèÿ â ïåùòà. Áàùà ìó ïî÷èíàë íåíàâðåìåííî è ñå íàëîæèëî Äóíáèí îò äîñòà ðàíî äà íàñëåäè çàíàÿòà íà ñåìåéñòâîòî. Òúé êàòî áèë ìíîãî óìåë â ðàáîòàòà ñè, êàêòî è ñå îòëè÷àâàë ñúñ ñèëíà îòçèâ÷èâîñò è äîáðî ñúðöå, òîé ïîìàãàë íåïðåêúñíàòî íà ðàáîòíèöèòå, âúïðåêè ÷å íå áèë ìíîãî áîãàò. Òàêà ñè ñïå÷åëèë ëþáîâòà íà õîðàòà â Äçèíäúäæúí.
Òúé êàòî âðåìåòî äíåñ íÿìà äà íè ñòèãíå, òóê ùå ñå íàëîæà äà ïðåêúñíà ðàçêàçà íà èñòîðèÿòà è ùå ïðîäúëæèì ñ íåÿ ñëåäâàùèÿ ïúò.
Àç, Òåÿ, ñå ïðîùàâàì ñ âàñ äî ñëåäâàùîòî ïðåäàâàíå è âè æåëàÿ ìíîãî õóáàâî íàñòðîåíèå ïðåç òåçè äíè!
|