Çäðàâåéòå, óâàæàåìè ñëóøàòåëè! Àç ñúì Òåÿ è ñå ðàäâàì, ÷å äíåñ ïàê ñå ñðåùàìå "Ó äîìà"!
Äíåñ ðåøèõ äà ñè ïîãîâîðèì çà åäíà äðóãà ñòðàíà îò êèòàéñêàòà êóëòóðà è åæåäíåâèå, à èìåííî ðàçâëåêàòåëíèòå èãðè, êîèòî ñå èãðàÿò çà ðàçòóõà è çà óïðàæíåíèå íà óìà.
Âèå çíàåòå, ÷å ìíîãî îò èíòåëåêòóàëíèòå èãðè ñà äîøëè îò Äàëå÷íèÿ Èçòîê. Ñ âðåìåòî è ñïîðåä ðàçëè÷íèòå ìåñòà, òåçè èãðè ïðåòúðïÿâàò èçìåíåíèÿ è ìîãàò äà ñå ñðåùíàò ãîëÿì áðîé ðàçíîâèäíîñòè íà åäíà è ñúùà èãðà.
Äíåñ ùå âè ðàçêàæà çà äîìèíîòî, êîåòî å ïðîèçëÿçëî îò Êèòàé.  Áúëãàðèÿ òàçè èãðà ìîæå áè å ïîçàãóáèëà ïîïóëÿðíîñòòà ñè, íî òÿ ïðîäúëæàâà äà å åäíà îò íàé-îáè÷àíèòå ìàñîâè èãðè â ìíîãî ñòðàíè ïî ñâåòà. Òÿ èìà ìíîãî ðàçíîâèäíîñòè, êîèòî íîñÿò ðàçëè÷íè íàèìåíîâàíèÿ êàòî 42, Ìúãèíñ è äð.
Äîìèíîòî ñå èãðàå ñ ïîìîùòà íà ìàëêè ïëî÷êè, êîèòî òðàäèöèîííî ñà ñå èçðàáîòâàëè îò ñëîíîâà êîñò èëè êîñòè, à âúðõó òÿõ ñà ñå äîáàâÿëè òî÷êè îò àáàíîñîâî äúðâî. Äíåñ ñå èçïîëçâàò ãëàâíî äúðâî èëè ïëàñòìàñà çà íàïðàâàòà ìó. Ñàìîòî èìå â åâðîïåéñêèòå åçèöè èäâà îò òîâà ñú÷åòàíèå ìåæäó ÷åðíî è áÿëî. Äîìèíî íà ôðåíñêè å îçíà÷àâàëî çèìíîòî íàìåòàëî íà êàòîëè÷åñêèòå ñâåùåíèöè, êîåòî å áÿëî îòâúí è ÷åðíî îòâúòðå. Äîìèíî å è òèï ìàñêà, â êîéòî ñà ñú÷åòàíè ÷åðíè è áåëè ìîòèâè.
Íàé-ñòàðîòî îòêðèòî â Êèòàé äîìèíî äàòèðà îò 1120 ã. Òîâà êèòàéñêî èçîáðåòåíèå ïî-êúñíî ïðåç Èíäèÿ äîñòèãà è äî Åâðîïà.
Êèòàéñêèòå íàáîðè çà äîìèíî ñà ñå ðàçäåëÿëè íà äâà âèäà: âîåííè è ãðàæäàíñêè è ñà ïðåäñòàâëÿâàëè ïî-äúëãè è òÿñíè ïëî÷êè. Òå ñà ïðàâåëè îò òâúðäè êîñòè â ÷åðíî, ñ ïðîáèòè òî÷êè íà ïîâúðõîñòòà, êîèòî ñå îöâåòÿâàëè. Òå ñà ñå èçïîëçâàëè ïî-ñêîðî êàòî êàðòè çà ïîäðåæäàíå íà êîìáèíàöèè, à íå çà ñúñòàâÿíå íà âåðèãè è å òðÿáâàëî äà ìîãàò äà ñå çàõâàùàò â ðúêà ïî íÿêîëêî. Ïîñòåïåííî òåçè ïëî÷êè ñå ðàçâèâàò äî äíåøíèÿ âàðèàíò íà Ìàäçÿí (èëè Ìàäæîíã), ïðåäñòàâëÿâàùè ïî÷òè êâàäðàòíè ïëî÷êè ñ éåðîãëèôè ïî òÿõ. Íàáîðúò çà íåãî ñå ñúñòîè îò öåëè 136 ïëî÷êè, êàòî ñïîðåä ðàçëè÷íèòå âàðèàíòè ïî òÿõ ìîæå äà èìà éåðîãëèôè èëè êàðòèíêè. Òàçè èãðà ïðåêîñÿâà îêåàíà è ñòèãà äî Àìåðèêà ÷àê ïðåç ÕÕ â. Àêî âè å èíòåðåñíî, íÿêîé ïúò ìîãà äà âè ïðåäñòàâÿ è òàçè èãðà.
Äîìèíîòî å èçîáðåòåíî îò äúðæàâåí ÷èíîâíèê ïðåç äèíàñòèÿ Ñóí, êîéòî ãî ïðåäñòàâÿ íà èìïåðàòîðà. Âëàäåòåëÿò òàêà õàðåñâà èãðàòà, ÷å èçäàâà çàïîâåä çà ðàçïðîñòðàíåíèåòî è â öÿëàòà èìïåðèÿ. Èíòåðåñíîòî å, ÷å äíåñ äîìèíîòî â êèòàéñêè èçïîëçâà ôîíåòè÷íàòà òðàíñëèòåðàöèÿ íà åâðîïåéñêàòà äóìà.
Âúïðåêè äúëãàòà ñè èñòîðèÿ è ðàçðàáîòåíèÿ îò âåêîâå Ïúò íà êîïðèíàòà, äîìèíîòî ñòèãà äî Åâðîïà ÷àê ïðåç ÕV²²² â. Ðàçáèðà ñå, òî ïðåòúðïÿâà ãîëÿìà ïðîìÿíà, êàòî ñå ïðåìàõâàò ðàçëè÷íèòå êëàñîâå ïëî÷êè, à ñå äîáàâÿò ñåäåì äîïúëíèòåëíè ïëî÷êè, øåñò îò êîèòî ïðåäñòàâëÿâàò ïîëîâèíêà, ñúäúðæàùà öèôðà îò 1 äî øåñò, à âòîðàòà ïîëîâèíêà å ïðàçíà, äîêàòî ñåäìàòà ïëî÷êà å èçöÿëî ïðàçíà.
Ïðåç Õ²Õ â. äîìèíîòî âå÷å ñå ðàçïðîñòðàíÿâà ïî öåëèÿ ñâÿò è äíåñ ñå ñìÿòà çà íàé-ïîïóëÿðíîòî çàíÿòèå îò íåîëèìïèéñêèòå ñïîðòîâå.  Õîëàíäèÿ ïî òîâà âðåìå å íÿìàëî ñåìåéñòâî, êîåòî äà íå èãðàå ÷åñòî íà äîìèíî. Ñåãà ñúùåñòâóâàò ìíîãî êëóáîâå çà òàçè èãðà.
Äíåñ ïúê ñå ïðàâÿò ñúñòåçàíèÿ è ïî ïîäðåæäàíå íà ìíîãî ïëî÷èöè êàòî êîíòóðè íà íÿêàêâî èçîáðàæåíèå, êîèòî ïðè áóòâàíå íà ïúðâàòà äà ñå ñòèãíå äî ïëàâíî ïîñòåïåííî ñúáàðÿíå íà íàé-ïîñëåäíàòà. Ìåæäóâïðî÷åì, òî÷íî òîçè âèä ñúñòåçàíèÿ ñà ìíîãî ðàçïðîñòðàíåíè â ñòðàíèòå â Äàëå÷íèÿ Èçòîê, îñîáåíî â ßïîíèÿ, è ïðè ïðîâåæäàíåòî èì íà ó÷àñòíèöèòå å çàáðàíåíî äà õîäÿò ñ óêðàøåíèÿ, ïóñíàòà êîñà, îáóâêè è äðóãè âèñÿùè àêñåñóàðè. Ñúùî òàêà, íå ìîæå äà ñå ÿäå, à è òðÿáâà äà ñå ïðåäîòâðàòÿâà âñåêè ïðèñòúï íà êàøëèöà èëè êèõàíå, êàêòî è ïî-ñèëíî äèøàíå. Òîçè òèï çàíÿòèå ðàçâèâà èçêëþ÷èòåëíî êîíöåíòðàöèÿòà è êîîðäèíàöèÿòà, êàêòî è êðåàòèâíîñòòà è óìà.
Èíòåðåñíîòî å, ÷å ïîäîáíà èãðà å íàìåðåíà è ïðè åñêèìîñèòå, íî ñå ïðåäïîëàãà, ÷å å ïî-ñêîðî èìèòàöèÿ íà çàïàäíàòà èãðà, îòêîëêîòî ìåñòíî èçîáðåòåíèå.
Òóê íÿìà äà äàì íèêàêâè ïðàâèëà çà èãðàåíå íà äîìèíî, çàùîòî òå ñà ïðåêàëåíî ìíîãî è îáèêíîâåíî ñà îïèñàíè íà êóòèÿòà ñ êîìïëåêòà. Ìèñëÿ, ÷å òîâà å åäíà îò õóáàâèòå èãðè ñúñ ñåìåéñòâîòî èëè ïðèÿòåëè, êîÿòî å õåì ïðèÿòíà, õåì ñïîìàãà çà êîíöåíòðàöèÿòà è ðàçâèâàíåòî íà óìà.
Òîâà áåøå çà äíåñ. Äàíî äíåøíàòà ðóáðèêà âè íàïîìíè çà ïðèÿòíèòå è ïîëåçíè èãðè, êîèòî îñâåí âñè÷êî ñïîìàãàò è çà ñáëèæàâàíå ñ äðóãèòå õîðà.
Àç, Òåÿ, âè æåëàÿ âñè÷êî íàé-äîáðî è äî íîâè ñðåùè!
|