Ìíîãî îò õðàíèòå, ñ êîèòî ñìå ñâèêíàëè, è êîèòî íå ïðèåìàìå äà ñå ïðèãîòâÿò ïî íà÷èí, ðàçëè÷åí îò òîçè, â êîéòî ñà íè ïîäíåñåíè çà ïðúâ ïúò (è ñúîòâåòíî ïðèçíàò çà åäèíñòâåíèÿ ïðàâèëåí), èìàò ìíîãî èíòåðåñíà èñòîðèÿ.
Òèðàìèñó - èòàëèàíñêè äåñåðò îò áèøêîòè, íàïîåíè ñ êàôå, íàìàçàíè ñ êðåì îò ñèðåíå 'Ìàñêàðïîíå' è ïîðúñåí ñ ãîð÷èâî êàêàî. Òîâà å íàé-îáùîòî îïðåäåëåíèå íà ñëàäêèøà. Íà ïðúâ ïîãëåä, íåùî ñúâñåì îáèêíîâåíî. Êàêâî îáà÷å ïðåäèçâèêâà ñïîðîâåòå îêîëî íåãî? Êàêâà å îðèãèíàëíàòà ðåöåïòà è çàùî âñÿêà èìïðîâèçàöèÿ ñå íàêàçâà ñòðîãî îò êóëèíàðíèòå ïóðèòàíè? Îòêúäå èäâà è çàùî å íàðå÷åíî òî÷íî òàêà?
Ñïîðåä åäíà îò íàé-ðàçïðîñòðàíåíèòå ëåãåíäè, òîçè äåñåðò çà ïðúâ ïúò å áèë ïðèãîòâåí â Ñèåíà (Èòàëèÿ) â ÷åñò íà ãîñòóâàíåòî íà òîñêàíñêèÿ õåðöîã Êîñèìî Ìåäè÷è ²²². Ñëàäêèøúò òîëêîâà ìíîãî ñå óñëàäèë íà âèñî÷àéøàòà îñîáà, ÷å áèë íàðå÷åí 'Ñóïàòà íà õåðöîãà'.
Ïî âðåìå íà åäíî îò ñâîèòå ïúòóâàíèÿ èç ñòðàíàòà, õåðöîãúò îñòàâèë ðåöåïòàòà âúâ Ôëîðåíöèÿ - ïî îíîâà âðåìå ñâåòîâåí èíòåëåêòóàëåí öåíòúð, êîåòî ïîëîæèëî íà÷àëîòî íà 'çâåçäíàòà ñëàâà' íà òàçè 'ñóïà' è ìíîãî ñêîðî òÿ ñòàíàëà èçâåñòíà è ñðåä ÷óæäåíöèòå. Íå ñëåä äúëãî äåñåðòúò çàïî÷íàë äà ñå ïðèãîòâÿ è â Àíãëèÿ, êúäåòî ïîëó÷èë íàèìåíîâàíèÿòà 'Àíãëèéñêà ñóïà' è 'Trifle'.
Äðóãàòà âåðñèÿ ñâúðçâà ñëàäêèøà ñ âåíåöèàíñêèòå êóðòèçàíêè. Òå îáè÷àëè äà ïîõàïâàò îò íåãî, çà äà èìàò ñèëè çà ëþáîâíè ïðåæèâÿâàíèÿ ïðåç öÿëàòà íîù. Òåõíèòå êàâàëåðè îò âèñøåòî îáùåñòâî ñúùî õàðåñàëè òèðàìèñóòî. Òå âÿðâàëè, ÷å òîé èì ïîìàãà äà ñå ïðåäñòàâÿò ïî-äîñòîéíî ïðåä ëþáèìèòå ñè. (Òâúðäåíèå, êîåòî íå å ñúâñåì ëèøåíî îò ëîãèêà – Òèðàìèñóòî å ìíîãî êàëîðè÷íî, à ÷àñò îò ñúñòàâêèòå êàòî êàôåòî è êàêàîòî, òîíèçèðàò, áëàãîäàðåíèå íà ñúäúðæàùèÿ ñå â òÿõ êîôåèí,)
Òîçè ìèò îáà÷å å ðàçâåí÷àí ìíîãî áúðçî îò èñòîðèöèòå. Ìàñêàðïîíå (îñíîâíà ñúñòàâêà) ïðîèçõîæäà îò Ëîìáàðäèÿ.  ðàçïîêúñàíàòà òîãàâà Èòàëèÿ õîðàòà ñå çàäîâîëÿâàëè ñ ïðîäóêòè îò ìåñòåí ïðîèçõîä è ìàëöèíà áèõà ïðåäïðèåëè îïàñíè ïúòóâàíèÿ, çà äà ñè íàáàâÿò ñèðåíå, ñ êîåòî äà ñè ïðèãîòâÿò äåñåðò-àôðîäèçèàê.
Èíòåðåñåí å ôàêòúò, ÷å â ãîòâàðñêèòå êíèãè Òèðàìèñó ñå ñïîìåíàâà åäâà ïðåç 20 âåê.  êíèãàòà 'Storia della Cucina Italiana' îò Ìàñèìî Àëáåðèíè (1992) åäèí îò ãîëåìèòå åêñïåðòè â îáëàñòòà íà èòàëèàíñêàòà êóõíÿ, íÿìà ðåöåïòà çà Òèðàìèñó, êîåòî òîé äåôèíèðà êàòî 'ëîøà èçðàáîòêà'. Àíòîíèî Ïèêèíàðäè – àâòîð íà åäíà îò íàé-èçâåñòíèòå êóëèíàðíè åíöèêëîïåäèè, âêëþ÷âà äåñåðòà åäâà âúâ âòîðîòî èçäàíèå íà ñâîÿòà 'Dizionario di Gastronomia' (1993), êàòî çà ïðîèçõîäà èçêàçâà ïðåäïîëîæåíèå, ÷å å îò Âåíåöèÿ èëè Òðåâèçî.  äðóãè ñòàðè èòàëèàíñêè êíèãè ñúùî íå ñå ñðåùà òîçè ñëàäêèø.
|