Ðèáàòà è ðèáíèòå ïðîäóêòè ñà öåííà õðàíà çà ÷îâåêà ñ äîáðèòå ñè âêóñîâè êà÷åñòâà è ñ âèñîêàòà ñè õðàíèòåëíà ñòîéíîñò. Òå òðÿáâà äà çàåìàò ñâîåòî ìÿñòî íà òðàïåçàòà íà áúëãàðèíà è êàòî ñðåäñòâî çà ìàñîâà ïðîôèëàêòèêà íà ñúðäå÷íî-ñúäîâèòå çàáîëÿâàíèÿ.
Åäèí îò íàé-ïúëíîöåííèòå ïðîäóêòè íà æèâàòà ïðèðîäà ñà ÿéöàòà. Áåëòúêúò è æúëòúêúò ñúäúðæàò êîìïëåêñ îò ïðîòåèíè (13%) ñ áàëàíñèðàí àìèíîêèñåëèíåí ñúñòàâ (ñ÷èòàí çà åòàëîí), ìàçíèíè ñ âèñîêà áèîëîãè÷íà ñòîéíîñò, âèòàìèíè è ìèíåðàëíè âåùåñòâà – âñè÷êè òå ñ ìíîãî äîáðà óñâîÿåìîñò îò îðãàíèçìà. Ïî àìèíîêèñåëèííà êîìïîçèöèÿ è áàëàíñ ìåæäó åñåíöèàëíèòå (æèçíåíîâàæíè) àìèíîêèñåëèíè, êàêòî è ïî ñúîòíîøåíèå çàìåíèìè/íåçàìåíèìè àìèíîêèñåëèíè, ÿéöàòà ñà ñ ìíîãî âèñîêà áèîëîãè÷íà ïúëíîöåííîñò è îïîëçîòâîðÿåìîñò. Îáùîòî êîëè÷åñòâî íà ìàçíèíèòå â æúëòúêà å ïî÷òè äâà ïúòè ïîâå÷å îò òîâà íà ïðîòåèíèòå. Âèñîêî å ñúäúðæàíèåòî íà õîëåñòåðîë, êîåòî äàâà îñíîâàíèå çà äèñêóñèè, ñâúðçàíè ñ åâåíòóàëíàòà àòåðîãåííà ðîëÿ íà ÿé÷åâèÿ æúëòúê, êàòî íå ñå îò÷èòà áîãàòîòî ïðèñúñòâèå íà ôîñôîëèïèäè. Îò çíà÷åíèå çà õðàíèòåëíàòà ñòîéíîñò íà ÿéöàòà å íàëè÷èåòî â ñúñòàâà èì íà âèòàìèíèòå À, D, Â2, Â12, ôîëèåâà êèñåëèíà, êàêòî è íà àíòèîêñèäàíòèòå – âèòàìèí Å (òîêîôåðîë), áåòà-êàðîòåí (ïðîâèòàìèí À). Ìèíåðàëíèÿò ñúñòàâ íà ÿéöàòà å ïðåäñòàâåí îò æåëÿçî, ôîñôîð, êàëöèé, íàòðèé, êàëèé, ìàãíåçèé, ñÿðà, õëîð è äð.
Áîáîâèòå õðàíè – ôàñóë, ëåùà, áàêëà, ãðàõ, ñîÿ, íàõóò – ñà áîãàòè íà áåëòúöè è ñêîðáÿëà, íà âèòàìèíè îò ãðóïà  è Å, íà êàëèé, ôîñôîð, ìàãíåçèé è æåëÿçî. Òå ñúäúðæàò öåëóëîçà, êîÿòî ïðè÷èíÿâà ôëàêóëåíöèÿ (îáðàçóâàíå íà ãàçîâå â ÷åðâàòà), çàòîâà â äèåòåòèêàòà (îñîáåíî ïðè ñòîìàøíî-÷ðåâíèòå çàáîëÿâàíèÿ) áîáîâèòå õðàíè ñå èçáÿãâàò. Ôàñóëúò å íàöèîíàëíà õðàíà çà áúëãàðèíà, à ñîÿòà â ïîñëåäíèòå äåñåòèëåòèÿ íàìèðà âñå ïî-øèðîêà óïîòðåáà, çàðàäè öåííèòå é ìåäèêî-áèîëîãè÷íè êà÷åñòâà.
ßäêîâèòå ïëîäîâå – îðåõè, ôúñòúöè, ëåøíèöè, áàäåìè, êåñòåíè – ñà âèñîêî åíåðãèéíà õðàíà (400 êêàë/100 ã ïðîäóêò), êîåòî òðÿáâà äà ñå èìà â ïðåäâèä ïðè ëèöà ñúñ çàòëúñòÿâàíå. Áåëòú÷íèÿò èì ñúñòàâ å áëèçúê äî òîçè íà ìëÿêîòî. Áèîëîãè÷íî öåííè ñà ÿäêîâèòå ìàçíèíè, ïîðàäè âèñîêîòî ñúäúðæàíèå íà åñåíöèàëíè ìàñòíè êèñåëèíè. Âúãëåõèäðàòèòå ñà ïðåäñòàâåíè ïðåäèìíî êàòî ïîëèçàõàðèäè, â ò.÷. - õðàíèòåëíè âëàêíèíè. Îò ìèêðîåëåìåíòèòå íàé-çàñòúïåíè ñà ôîñôîð è ìàãíåçèé, à îò âèòàìèíèòå – âèò. À, Â1, Â2, è íàé-âå÷å âèò. Å.  äèåòåòèêàòà ÿäêîâèòå ïëîäîâå ñå âêëþ÷âàò â ðåæèìè, èçèñêâàùè íàìàëåí âíîñ íà æèâîòèíñêè áåëòúöè, ïðåäèìíî çà öåëèòå íà ïðîôèëàêòèêàòà íà ñúðäå÷íî-ñúäîâèòå çàáîëÿâàíèÿ.
Îò çåëåí÷óöè
|