• Ð Ð°Ð´Ð¸Ð¾ Китай за чужбина• Ð Ð°Ð´Ð¸Ð¾ Китай за чужбина
China Radio International
Íîâèíè îò
     ñòðàíàòà
Íîâèíè ïî ñâåòà
Èêîíîìèêà
Êóëòóðà
Íàóêà è Òåõíîëîãèè
Ñïîðò
Äðóãè
[Ñïîðòåí ñâÿò]
   -- Íîâèíè
   -- Àòëåòè
[Ñîöèàëåí æèâîò]
   -- Àêöåíòè íà ñåäìèöàòà
   -- Ñîöèàëíà èíôîðìàöèÿ
[Ïîãëåä êúì ñöåíàòà]
[Ñèíîâå è äúùåðè íà âåëèê Êèòàé]
   -- Ñèíîâå è äúùåðè íà âåëèê Êèòàé
[Çàáàâíè ìèíóòè]
   -- Çàáàâíè ìèíóòè
[Àðõèâ]
    -- Ñëóøàéòå Âåé
    --  Ïîãëåä êúì ñöåíàòà 
    -- Ñïîðò
    -- Ó äîìà
    --
Ïåêèí 2008
    -- Íà ôîêóñ
    -- 300 ñåêóíäè ñ Âåëèí
[Êàëåéäîñêîï]
[Õîíêîíã è Ìàêàî]
    -- Õîíêîíã è Ìàêàî
(GMT+08:00) 2005-05-22 19:27:00    
Áåëòúöèòå – âèñîêîìîëåêóëíè áèîïîëèìåðè

cri
Áåëòúöèòå ñà âèñîêîìîëåêóëíè áèîïîëèìåðè ñ æèçíåíîâàæíè ôóíêöèè. Áåëòú÷íàòà ìîëåêóëà å èçãðàäåíà îò àìèíîêèñåëèíè è â ñúñòàâà é âëèçàò ðàçëè÷íè åëåìåíòè – âúãëåðîä, àçîò, êèñëîðîä, âîäîðîä, ñÿðà è äð. Àìèíîêèñåëèíèòå ñà îñíîâíè ñòðóêòóðíè åëåìåíòè íà áåëòúöèòå. Îò èçâåñòíèòå îêîëî 80 àìèíîêèñåëèíè, çà ÷îâåêà èìàò çíà÷åíèå îêîëî 22, íàé-÷åñòî ñðåùàíè â õðàíèòåëíèòå ïðîäóêòè. Àìèíîêèñåëèíèòå, êîèòî íå ìîãàò äà ñå ñèíòåçèðàò îò îðãàíèçìà íà ÷îâåêà è òðÿáâà äà ñå íàáàâÿò ñ õðàíàòà ñà íåçàìåíèìè (åñåíöèàëíè). Òàêèâà ñà: âàëèí, ëåâöèí, èçîëåâöèí, òðåîíèí, ôåíèëàëàíèí, òðèïòîôàí, ìåòèîíèí, ëèçèí. Êúì òÿõ â äåòñêà âúçðàñò ñå ïðèáàâÿ è õèñòèäèí. Çàìåíèìèòå àìèíîêèñåëèíè ìîãàò äà ñå ñèíòåçèðàò îò ìåæäèííè ïðîäóêòè íà îáìÿíàòà íà âåùåñòâà. Ñàìî îïòèìàëíîòî ñúîòíîøåíèå ìåæäó íåçàìåíèìè è çàìåíèìè àìèíîêèñåëèíè îñèãóðÿâà äîáúð áåëòú÷åí ñèíòåç â îðãàíèçìà.

Áåëòúöèòå íå ìîãàò äà áúäàò çàìåíåíè îò äðóãè êîìïîíåíòè íà õðàíàòà. Òå ó÷àñòâàò â èçãðàæäàíåòî íà âñè÷êè òúêàíè è âúâ âñè÷êè æèçíåíîâàæíè ïðîöåñè íà îðãàíèçìà: ðàñòåæ, ðàçâèòèå, îáìÿíà íà âåùåñòâàòà, ìóñêóëíà è ìèñëîâíà äåéíîñò, âúçïðîèçâîäñòâî. Îñíîâíèòå èì ôóíêöèè ñà:

- ñòðóêòóðíà – òå ñà îñíîâåí ãðàäèâåí ìàòåðèàë çà âñè÷êè êëåòêè, òúêàíè è îðãàíè;

- áèîêàòàëèçàòîðíà – åíçèìèòå ñà âèñîêî îðãàíèçèðàíè áåëòú÷íè òåëà;

- ðåãóëàòîðíà – õîðìîíèòå ñúùî ñà áåëòúöè;

- çàùèòíà – àíòèòåëàòà-èìóíîãëîáóëèíè ñà ïðîòåèíè;

- òðàíñïîðòíà – õåìîãëîáèí, ìèîãëîáèí, öåðóëîïëàçìèí è äð. ñà ñëîæíè áèîïîëèìåðè;

- åíåðãèéíà – 1 ã áåëòúöè å íîñèòåë íà 4 êêàë åíåðãèÿ.

Ôèçèîëîãè÷íèòå ïîòðåáíîñòè îò áåëòúöè çàâèñÿò îò âúçðàñòòà, ïîëà, òåëåñíàòà ìàñà, ôèçèîëîãè÷íîòî ñúñòîÿíèå è îñîáåíîñòèòå íà òðóäà. Ïðåïîðú÷èòåëíèòå ðåôåðåíòíè ñòîéíîñòè çà ñðåäíîäíåâåí ïðèåì íà áåëòúöè ñà ïðåäñòàâåíè â Òàáëèöà 1 íà ñëåäâàùàòà ñòðàíèöà. Åíåðãèéíèÿò âíîñ íà õðàíèòåëíèòå áåëòúöè òðÿáâà äà ñúñòàâÿ 10-15% îò îáùàòà õðàíèòåëíà åíåðãèÿ çà äåíÿ. Õðàíèòåëíèòå èçòî÷íèöè íà áåëòúöè ñà îò æèâîòèíñêè è ðàñòèòåëåí ïðîèçõîä. Êà÷åñòâîòî íà õðàíèòåëíèÿ áåëòúê å îò èçêëþ÷èòåëíî âàæíî çíà÷åíèå. Òî çàâèñè îò ñòåïåíòà íà èçïîëçâàåìîñò íà ïðèåòèÿ ñ õðàíàòà áåëòúê îò îðãàíèçìà çà ïëàñòè÷íèòå ìó íóæäè. Ñ íàé-âèñîêà áèîëîãè÷íà ñòîéíîñò ñà õðàíèòå îò æèâîòèíñêè ïðîèçõîä – ÿéöà, ìëÿêî, ðèáà, ìåñî. Òå ñúäúðæàò áåëòúöè ñ áàëàíñèðàíè îòíîøåíèÿ íà íåçàìåíèìèòå àìèíîêèñåëèíè. Ïîâå÷åòî ðàñòèòåëíè ïðîäóêòè ñà ñ íåäîñòàòú÷íî ñúäúðæàíèå íà åäíà, äâå èëè ïîâå÷å åñåíöèàëíè àìèíîêèñåëèíè, íàïð. â æèòîòî – äåôèöèòåí å ëèçèí, â öàðåâèöàòà – òðèïòîôàí, â áîáîâèòå õðàíè – ìåòèîíèí è öèñòèí. Çäðàâîñëîâíîòî õðàíåíå, îáà÷å, èçèñêâà ïðèåì êàêòî íà áåëòúöè îò æèâîòèíñêè, òàêà è íà òàêèâà îò ðàñòèòåëåí ïðîèçõîä.

Õðàíèòåëíèòå áåëòúöè â òúíêèòå ÷åðâà ñå ðàçãðàæäàò äî àìèíîêèñåëèíè, êîèòî ñå âñìóêâàò ïðåç òúíêî÷ðåâíàòà ëèãàâèöà ÷ðåç àêòèâåí òðàíñïîðò. Òîâà å ñëîæåí ïðîöåñ, çàâèñåù îò ìíîãî ôàêòîðè, íàé-âå÷å îò ñúñòàâà íà õðàíàòà, àìèíîêèñåëèííèÿ áàëàíñ, êóëèíàðíàòà îáðàáîòêà. Óñâîÿåìîñòòà íà áåëòúöèòå îò ðàçëè÷íèòå õðàíèòåëíè èçòî÷íèöè âàðèðà îò 75% äî 98%.

Îò çåëåí÷óöè