Âåùåñòâàòà, êîèòî ñå ñúäúðæàò â òÿõ íîðìàëèçèðàò îáìåííèòå ïðîöåñè è óêðåïâàò èìóíèòåòà.
Ñèíòåòè÷íèòå âèòàìèíè, êîèòî ïîåìàìå íàé-÷åñòî ïîä ôîðìàòà íà òàáëåòêè íå ìîãàò äà çàìåñòÿò íàïúëíî íàòóðàëíèòå. Íàïðèìåð àñêîðáèíîâàòà êèñåëèíà (âèòàìèí Ñ) ñå ðàçëè÷àâà çíà÷èòåëíî îò íàòóðàëíàòà, êîÿòî ñå ñúäúðæà â ïðåñíèòå èëè çàìðàçåíè ïëîäîâå.  òÿõ îñâåí âèòàìèíè èìà îùå öåííè åíçèìè è ôåðìåíòè. Òå îáíîâÿâàò ñúñòàðåíèòå êëåòêè, çàùèòàâàò îðãàíèçìà îò áîëåñòîòâîðíè ìèêðîîðãàíèçìè, ïîäïîìàãàò çàðàñòâàíåòî íà ðàíè.
Êàêòî å èçâåñòíî, åíçèìèòå ñà íåîáõîäèìè è çà óêðåïâàíå íà èìóííàòà ñèñòåìà. Âñåêè ôåðìåíò èìà ñâîÿ ôóíêöèÿ, íî íèòî åäèí íå äåéñòâà ïîîòäåëíî. Çäðàâèÿò îðãàíèçúì ñå íóæäàå îò òÿõíîòî äîñòàòú÷íî êîëè÷åñòâî è îïðåäåëåíî ñúîòíîøåíèå. Îðãàíèçìúò ñàì èçðàáîòâà åíçèìèòå, íî ñ âúçðàñòòà è ðàçâèòèåòî íà õðîíè÷íè çàáîëÿâàíèÿ òå íàìàëÿâàò, êîåòî ìîæå äà äîâåäå äî íàðóøåíèå îáìÿíàòà íà âåùåñòâàòà, òðóäíî çàðàñòâàíå íà ðàíè, âúçïàëèòåëíè ïðîöåñè.
Åíçèìèòå ñå ñúäúðæàò ïðåäè âñè÷êî â ñóðîâèòå õðàíè. Çàòîâà, çà äà áúäàò â äîñòàòú÷íî êîëè÷åñòâî, ïîíå âåäíúæ íà äåí (íàé-äîáðå å ñóòðèí) ìåíþòî òðÿáâà äà ñå ñúñòîè ñàìî îò ïðåñíè ïëîäîâå èëè çåëåí÷óöè. Ïðè òåìïåðàòóðà íàä 50 ãðàäóñà åíçèìèòå ñå ðàçðóøàâàò, çàòîâà òå ëèïñâàò â êîíñåðâèðàíèòå è ñòåðèëèçèðàíè ïðîäóêòè.
Ïðåïîðú÷èòåëíî å îáÿäúò è âå÷åðÿòà äà çàïî÷âàò ñúñ çåëåí÷óêîâà ñàëàòà, ìîæå è îò çàìðàçåíè ïðîäóêòè. Àêî òîçè ðåæèì íà õðàíåíå ñòàíå íàâèê, ùå áúäàò çàáðàâåíè èçëèøíèòå êèëîãðàìè, òúé êàòî åíçèìèòå íîðìàëèçèðàò îáìÿíàòà íà âåùåñòâàòà. Ðàçáèðà ñå, èìà åôåêò ñàìî àêî íå ñå ïðåêàëÿâà ñ êîëè÷åñòâîòî ïîãúëíàòà õðàíà.
 êèñåëèòå êðàñòàâè÷êè, äîìàòè è çåëå, îðåõèòå, ñåìêèòå, ìåäà ñúùî èìà äîñòàòú÷íî åíçèìè.  ïðÿñíî èçöåäåíèòå ñîêîâå òå ñå çàïàçâàò äî 20 ìèíóòè, ñëåä òîâà ñå ðàçðóøàâàò.
Ïøåíè÷íèòå çàðîäèøè ñúùî ñà ìíîãî áîãàòè íà âèòàìèíè è åíçèìè. Íî ïøåíèöàòà å ïðîòèâîïîêàçíà çà äèàáåòèöè, òúé êàòî ïîâèøàâà íèâîòî íà êðúâíàòà çàõàð. Ïðåïîðú÷âà ñå òå äà èçïîëçâàò îâåñåíè è å÷åìè÷íè çàðîäèøè.  ñåçîíà íà ïðîñòóäèòå îðãàíèçìúò ñå íóæäàå îò ïîâå÷å âèòðàìèí Ñ. Íà âñåêè 2-3 ÷àñà èçÿæäàéòå ïî åäèí ïëîä áîãàò íà òîçè âèòàìèí - êèâè, ïîðòîêàë, ÿáúëêà èëè ïèéòå âîäà ñ èçñòèñêàí ïðåñåí ëèìîí èëè ÷àé îò øèïêè.
Ïóøà÷èòå çàäúëæèòåëíî òðÿáâà äà ïîâèøàâàò äîçàòà íà âèòàìèí Ñ, òúé êàòî åäíà öèãàðà óíèùîæàâà 30 ìã îò íåãî. Àêî ñòðåñîâîòî ñúñòîÿíèå ïðîäúëæè 20 ìèíóòè, îðãàíèçìúò ãóáè 300 ìã àñêîðáèíîâà êèñåëèíà.
È íÿêîëêî äóìè çà íèòðàòèòå: ìîæåì äà íàìàëèì íèòðàòíîòî ñúäúðæàíèå â ñóðîâèòå ïðîäóêòè, ñëåä êàòî ãè èçìèåì. Íàïðèìåð îáåëåíèòå êàðòîôè ñå íàðÿçâàò è çà ïîëîâèí ÷àñ ñå íàêèñâàò âúâ âîäà, êîÿòî ñëåä òîâà ñå èçëèâà. Íèòðàòèòå âúâ âàðåíîòî öâåêëî ìîãàò äà íàìàëåÿò äî ìèíèìóì, àêî âåäíàãà ñëåä ñâàðÿâàíåòî òî ñå çàëåå ñúñ ñòóäåíà âîäà. Êîëêîòî ïî-áúðçî èçñòèíå öâåêëîòî, òîëêîâà ïî-ìàëêî íèòðàòè ùå îñòàíàò â íåãî.
Îò Çåëåí÷óöè.áã
|