• Ð Ð°Ð´Ð¸Ð¾ Китай за чужбина• Ð Ð°Ð´Ð¸Ð¾ Китай за чужбина
China Radio International
Íîâèíè îò
     ñòðàíàòà
Íîâèíè ïî ñâåòà
Èêîíîìèêà
Êóëòóðà
Íàóêà è Òåõíîëîãèè
Ñïîðò
Äðóãè
[Ñïîðòåí ñâÿò]
   -- Íîâèíè
   -- Àòëåòè
[Ñîöèàëåí æèâîò]
   -- Àêöåíòè íà ñåäìèöàòà
   -- Ñîöèàëíà èíôîðìàöèÿ
[Ïîãëåä êúì ñöåíàòà]
[Ñèíîâå è äúùåðè íà âåëèê Êèòàé]
   -- Ñèíîâå è äúùåðè íà âåëèê Êèòàé
[Çàáàâíè ìèíóòè]
   -- Çàáàâíè ìèíóòè
[Àðõèâ]
    -- Ñëóøàéòå Âåé
    --  Ïîãëåä êúì ñöåíàòà 
    -- Ñïîðò
    -- Ó äîìà
    --
Ïåêèí 2008
    -- Íà ôîêóñ
    -- 300 ñåêóíäè ñ Âåëèí
[Êàëåéäîñêîï]
[Õîíêîíã è Ìàêàî]
    -- Õîíêîíã è Ìàêàî
(GMT+08:00) 2005-03-26 20:37:33    
Àêî Ïåðïåðèêîí å ãðàíäèîçåí è íåîáÿòåí, òî ñâåòèëèùåòî êðàé Òàòóë å êàòî ïåðëà

cri

Êàòî äúðæàâà ñ áëèçî 14-âåêîâíà èñòîðèÿ, Áúëãàðèÿ ðàçïîëàãà ñ ìíîãîáðîéíè èñòîðè÷åñêè ïàìåòíèöè. Ñðåä òÿõ èìà êàêòî îáåêòè, ñâúðçàíè ñ íîâàòà íè èñòîðèÿ êàòî ãðàäà-ìóçåé Êîïðèâùèöà, äàë íà÷àëîòî íà ãåðîè÷íàòà Àïðèëñêà åïîïåÿ îò 1876 ã., òàêà è ïàìåòíèöè îò ïðåäè 3000-3500 ãîäèíè. Åäèí îò íàé-èíòåðåñíèòå àðõåîëîãè÷åñêè îáåêòè îò òîçè ïåðèîä å ñâåòèëèùåòî íà Îðôåé êðàé ñ. Òàòóë, ÷èåòî äîïúëíèòåëíî ðàçðàáîòâàíå ñå î÷àêâà â íà÷àëîòî íà ëÿòîòî. Ïîâå÷å çà óíèêàëíîòîòî ñâåòèëèùå â Ðîäîïèòå ìîæåòå äà íàó÷èòå îò ðàçãîâîðà íà Äåíèöà Ìàíîâà ñ ïðîô. Íèêîëàé Îâ÷àðîâ.

Âúïðîñ: Ïðîô. Îâ÷àðîâ, êàêâî ïðåäñòàâëÿâà ñâåòèëèùåòî íà Îðôåé êðàé ñ. Òàòóë?

Îòãîâîð: Òîâà å åäèí îò íàé-èíòåðåñíèòå àðõåîëîãè÷åñêè îáåêòè â ñòðàíàòà, êîéòî íèå çàïî÷íàõìå äà ðàçðàáîòâàìå ïðåç 2004 ã. ñúñ ñðàâíèòåëíî ìàëêî ñðåäñòâà. Òîçè ïàìåòíèê áåøå èçâåñòåí îùå ïðåäè òîâà, çàùîòî å ìåãàëèòåí ïàìåòíèê, ïîäîáåí íà Ïåðïåðèêîí, íî ðàçêîïêè íå áÿõà ïðàâåíè. Îùå íà âðåìåòî ïîêîéíèÿò ïðîô. Èâàí Âåíåäèêîâ èçêàçà èäåÿòà, ÷å íà òîçè ñêàëåí âðúõ å áèëî ñâåòèëèùåòî, âåðîÿòíî ãëàâíèÿò õðàì íà ïðîðèöàòåëÿ Îðôåé – åäíà ëè÷íîñò ìîæå áè ìèòè÷íà, à ìîæå áè íå. Ïî òîçè âúïðîñ ñå ñïîðè, çàùîòî òîé å æèâÿë ïðåäè ïîâå÷å îò 3500 ã. è çà òîâà âðåìå íÿìàìå ïðåêè ïèñìåíè ñâåäåíèÿ. Íî òàêà èëè èíà÷å, òàì å ðåãèñòðèðàí åäèí ìíîãî ðÿäúê íà÷èí íà ïîãðåáâàíå íà òðàêèéñêèòå öàðå, êàêúâòî íå ñúùåñòâóâà â ðàâíèíàòà - íå ïîä ìîãèëåí íàñèï, à íà âúðõà, â ñêàëíà ïèðàìèäà, íà âúðõà íà êîÿòî å èçäúëáàí ñàðêîôàãà. Òîâà å îáè÷àé, çà êîéòî ñå ñìÿòà, ÷å èçîáðàçÿâà ôóíêöèèòå íà òðàêèéñêèÿ öàð-æðåö êàòî ïîñðåäíèê ìåæäó íåáåòî è çåìÿòà, ìåæäó õîðàòà è áîãîâåòå. Ïðåç ìèíàëàòà ãîäèíà ïðè íàøèòå ðàçêîïêè ïîïàäíàõìå íà íåùî óíèêàëíî, êîåòî ïîòâúðäè òàçè òåçà, à èìåííî - íà åäèí ÷óäåñíî çàïàçåí, åäèíñòâåí çàñåãà ïî áúëãàðñêèòå çåìè íàçåìåí õðàì. Íèå çíàåì ìíîãî çà ãðîáíèöèòå, çà ïîäçåìíèòå õðàìîâå íà òðàêèòå, íî íå ïîçíàâàõìå òåõíèòå íàçåìíè ñúîðúæåíèÿ. È åòî ÷å ñåãà íà Òàòóë èçëåçå òàêúâ òðàêèéñêè õðàì, è òî ó÷óäâàùî äîáðå çàïàçåí, íà îêîëî 3 ìåòðà âèñî÷èíà. Òîâà å åäèí ÷óäåñåí ãðàäåæ, ñ êîéòî áè ñå ãîðäÿë âñåêè åëèíñêè ãðàä, ìàêàð ÷å êåðàìèêàòà å ïî÷òè èçöÿëî òðàêèéñêà. Òîâà ïîêàçâà, ÷å íàèñòèíà ãîâîðèì çà òðàêèéñêî ñâåòèëèùå è òî ñâåòèëèùå, êîåòî å ñâúðçàíî ñ êóëòà êúì Îðôåé, êúì òîçè äðåâåí ãåðîé, êîéòî ìîæå äà áúäå îïðèëè÷åí â õðèñòèÿíñòâîòî ñ îáðàçà íà Èèñóñ Õðèñòîñ, ïîñðåäíèê ìåæäó Áîãà è õîðàòà.

Â.: Êàêâî î÷àêâàòå äà îòêðèåòå ïðè ïðåäñòîÿùèòå â íà÷àëîòî íà ëÿòîòî ðàçêîïêè òàì?

Î.: Êàêòî êàçàõ, ïðåç èçìèíàëàòà ãîäèíà ñðåäñòâàòà áÿõà ìàëêî, íî ñëåä äîáðàòà ìåäèéíà ðàçãëàñà è ñëåä êàòî ñòàíà ÿñíî, ÷å ñúñ ñèãóðíîñò ñå êàñàå çà ñâåòèëèùå íà Îðôåé, íèå ïîëó÷èõìå ôèíàíñîâà ïîäêðåïà, êîÿòî ùå íè ïîçâîëè ïðåç 2005 ã., æèâîò è çäðàâå, äà íàïðàâèì ìàùàáíè ðàçêîïêè íà õúëìà. Òîé íå å òîëêîâà ãðàíäèîçåí, êîëêîòî Ïåðïåðèêîí., íî àêî Ïåðïåðèêîí å ãðàíäèîçåí è íåîáÿòåí, òî òîâà ñâåòèëèùå å êàòî åäíà ïåðëà. Òîçè âåëèêîëåïåí ïàìåòíèê ìîæå äà áúäå ðàçêðèò â ðàìêèòå íà åäèí ñåçîí, àêî èìàìå íåîáõîäèìèòå ñðåäñòâà è ðàáîòíà ðúêà. Ðàçáèðà ñå, ãîâîðèì çà ìåñåöèòå þíè è þëè, çàùîòî ïðåç àâãóñò è ñåïòåìâðè, ñ ðåäîâíèòå ñóáñèäèè, îñèãóðåíè îò Ìèíèñòåðñòâîòî íà ôèíàíñèòå, áè òðÿáâàëî äà ïðîäúëæàò ðàçêîïêèòå íà ñâåùåíèÿ ãðàä íà òðàêèòå Ïåðïåðèêîí.

Â.: À îñâåí Ïåðïåðèêîí è Òàòóë, â Ðîäîïèòå èìà ëè è äðóãè îáåêòè, ñâúðçàíè ñ òàçè åïîõà?

Î.: Ðàçáèðà ñå, òîâà ñà ïðîñòî ãëàâíèòå îáåêòè. Òå è ïåùåðàòà-óòðîáà íà áîãèíÿòà –ìàéêà, êîÿòî îòêðèõ ïðåç 2002 ã., ñà îñíîâíèòå õðàìîâå íà òðàêèòå è îñíîâíèòå êóëòîâè öåíòðîâå. Çàåäíî ñ òÿõ ïî ñðåäíîòî ïîðå÷èå íà Àðäà èìà õèëÿäè ñêàëíè èçñè÷àíèÿ. Íÿêîè îò òÿõ ñúùî ñà ìíîãî èíòåðåñíè, èìà ìíîãî ñêàëíè ãðîáíèöè. Íå ñëó÷àéíî àç íàïîñëåäúê íàðè÷àì òàçè êóëòóðà ïî Ñðåäíà Àðäà "öèâèëèçàöèÿòà íà ñêàëíèòå õîðà". Òîçè òåðìèí îòðàçÿâà ðàçëèêèòå ñ äðóãèòå êóëòóðè íå ñàìî â Òðàêèÿ, íî äîðè â ñàìèòå Èçòî÷íè Ðîäîïè. Òàçè êóëòóðà ñå êîíöåíòðèðà íà îêîëî 40-50 êì ñåâåðíî è þæíî îò ð. Àðäà.  åäíà êíèãà, êîÿòî çàâúðøâàì â ìîìåíòà, àç ïðåäëàãàì õèïîòåçàòà, ÷å ìîæå áè ñå êàñàå çà öàðñêèÿ íàðîä íà áåñèòå, êîéòî å óïðàâëÿâàë â Ðîäîïèòå. Äåéñòâèòåëíî ñå êàñàå çà åäèí öàðñêè êóëò, öåíòúðúò íà êîéòî å áèë â Ïåðïåðèêîí, íî çàåäíî ñ íåãî ñà ôóíêöèîíèðàëè è ñâåòèëèùåòî íà Îðôåé ïðè Òàòóë, õðàìà íà áîãèíÿòà-ìàéêà è îùå äåñåòêè äðóãè ïî-ìàëêè êóëòîâè ìåñòà. (ÁÍÐ)