"Öåëòà íà "Õðîíèêàòà" å äà "çàïîìíè" âúâ âðåìåòî âàæíè çà Áúëãàðèÿ ñúáèòèÿ è ôàêòè, êîèòî íå òðÿáâà äà ñå çàáðàâÿò íàé-ìàëêî çàðàäè ïîóêèòå, êîèòî íîñÿò çà áúäåùåòî", òâúðäÿò àâòîðèòå Ìèëåí Êóìàíîâ è Òàíÿ Íèêîëîâà
Íàñêîðî çàâúðøèëèÿò XX âåê å íàñèòåí ñúñ ñúáèòèÿ çà Áúëãàðèÿ. È âñå ïàê, çà íåãî êàòî ÷å ëè å ïèñàíî ïî-ìàëêî, îòêîëêîòî çà äðóãè ïåðèîäè îò èñòîðèÿòà íè. Òîêó-ùî èçëÿçëàòà õðîíèêà "Áúëãàðèÿ XX âåê" å ïúðâà ïî ðîäà ñè. Ïî äóìèòå íà àâòîðèòå: "Öåëòà íà "Õðîíèêàòà" å äà "çàïîìíè" âúâ âðåìåòî âàæíè çà Áúëãàðèÿ ñúáèòèÿ è ôàêòè, êîèòî íå òðÿáâà äà ñå çàáðàâÿò íàé-ìàëêî çàðàäè ïîóêèòå, êîèòî íîñÿò çà áúäåùåòî".  íåÿ ñà ñïîìåíàòè âñè÷êè ñúáèòèÿ çà âåêà îò îáëàñòòà íà èñòîðèÿòà, ïîëèòèêàòà, èêîíîìèêàòà, äèïëîìàöèÿòà, êóëòóðàòà è äîðè ñïîðòà. Êíèãàòà å íàñî÷åíà êúì íàé-øèðîê êðúã ÷èòàòåëè, êîèòî ùå îñòàíàò î÷àðîâàíè îò áîãàòàòà èíôîðìàöèÿ, ÷óäåñíîòî îôîðìëåíèå (íà âñÿêà ñòðàíèöà ïðèñúñòâà áúëãàðñêèÿò òðèêîëüîð) è ìíîãîáðîéíèòå ñíèìêè, íÿêîè îò êîèòî óíèêàëíè. Òàçè êíèãà áè ïðåäñòàâëÿâàëà èíòåðåñ è çà íàøèòå ñúíàðîäíèöè â ÷óæáèíà, àêî ñå íàìåðè ñïîíñîð, êîéòî äà ïîäàðè åêçåìïëÿðè îò íåÿ íà áúëãàðñêèòå îáùíîñòè òàì. Ïîâå÷å çà êíèãàòà ùå ÷óåòå îò èíòåðâþòî íà ðåïîðòåðêàòà Äåíèöà Ìàíîâà ñ åäèí îò àâòîðèòå Ìèëåí Êóìàíîâ.
Âúïðîñ: Ã-í Êóìàíîâ, êàêâà ïðàçíîòà çàïúëâà Âàøàòà íîâà êíèãà?
Îòãîâîð: Âñúùíîñò òóê íå ñòàâà äóìà çà ïðàçíîòà, òúé êàòî òîâà å ïúðâî ïî ðîäà ñè èçäàíèå. Êíèãàòà å îïèò â ðàìêèòå íà åäèí íîâ, ìàëêî ïîçíàò æàíð, à èìåííî õðîíèêàòà, äà ñå îáõâàíå âðåìåòî îò åäíî öÿëî ñòîëåòèå, êîåòî òîêó-ùî íàïóñíàõìå –XX âåê.
Â.: Êúì êîãî å íàñî÷åíà êíèãàòà – êúì ñïåöèàëèñòè èëè ïî-ñêîðî êúì øèðîê êðúã ÷èòàòåëè, êîèòî ñå èíòåðåñóâàò îò ìèíàëîòî íà Áúëãàðèÿ?
Î.: Êàòî ñïðàâî÷íî èçäàíèå êíèãàòà èìà íàé-øèðîê àäðåñàò êúì öÿëàòà áúëãàðñêà êóëòóðíà îáùåñòâåíîñò è êúì âñè÷êè íàøè ñúíàðîäíèöè çàä ãðàíèöà, òúé êàòî íåéíèÿò òåìàòè÷åí îáõâàò å èçêëþ÷èòåëíî ðàçíîñòðàíåí è áîãàò.  íåÿ ñà îòðàçåíè ñúáèòèÿ îò íàøåòî èñòîðè÷åñêî ìèíàëî, ïîëèòè÷åñêèÿ æèâîò, ñòîïàíñêèòå ïðîìåíè â ñòðàíàòà, êóëòóðíèòå ïîñòèæåíèÿ, ïîñòèæåíèÿòà íà íàøàòà äèïëîìàöèÿ è íå íà ïîñëåäíî ìÿñòî ñïîðòíèÿ æèâîò â ñòðàíàòà. Íàïðàâèëè ñìå îïèò äà ñå ñïðåì íà âñè÷êè ïî-çíà÷èìè ñúáèòèÿ îò òåçè ñôåðè íà íàøèÿ äóõîâåí æèâîò, çàùîòî äíåøíèÿò äåí óòðå âå÷å å èñòîðèÿ. XX âåê å ìíîãî áëèçúê äî íàñ, íî ñ âñÿêà èçìèíàëà ãîäèíà òîé âñå ïîâå÷å ùå ñå îòäàëå÷àâà è ùå ñòàâà âñå ïîâå÷å èñòîðè÷åñêè ïðèâëåêàòåëåí.
Â.: Êîè ñúáèòèÿ ñïîðåä Âàñ ôîðìèðàò îáëèêà íà XX âåê â Áúëãàðèÿ?
Î.: Ðàçáèðà ñå, çàâèñè îò êàêâà ãëåäíà òî÷êà ãè ãëåäà ÷îâåê, íî ñïîðåä ìåí íàé-ãîëåìèòå ñúáèòèÿ ñà òåçè, êîèòî äàâàò íàöèîíàëíèÿ îáëèê íà Áúëãàðèÿ. Íà ïúðâî ìÿñòî ñòîÿò áîðáèòå, êîèòî áúëãàðñêèÿò íàðîä âîäè çà ñâîåòî íàöèîíàëíî îáåäèíåíèå. Ïî ñèëàòà íà Áåðëèíñêèÿ äèêòàò îò 1878 ã. Áúëãàðèÿ å ðàçïîêúñàíà íà íÿêîëêî ÷àñòè. Îïèòèòå äà ñå îñúùåñòâè íàöèîíàëíîòî îáåäèíåíèå ïî ðåâîëþöèîíåí ïúò ñëåä íåóñïåõà íà Èëèíäåíñêî-Ïðåîáðàæåíñêîòî âúñòàíèå îòñòúïâàò íà çàäåí ïëàí è òîãàâà ñå òðúãâà ïî ðàäèêàëíèÿ ïúò íà îñúùåñòâÿâàíå íà òàçè èäåÿ ÷ðåç âîéíèòå. Çà ñúæàëåíèå, ïî ìíîãî ïðè÷èíè, äîáðå èçâåñòíè è íà íàøåòî îáùåñòâî, âîéíèòå îò 1912-13 è 1915-18 íå çàâúðøâàò ñ óñïåõ. Íàïðîòèâ, òå îùå ïîâå÷å çàñèëâàò ðàçåäèíåíèåòî íà áúëãàðñêàòà íàöèÿ. Ïîñëåäâàëèòå ïî-êúñíî ñúáèòèÿ çà ñúæàëåíèå îòíîâî íå äîâåæäàò äî òàêà æåëàíîòî êîíñîëèäèðàíå íà áúëãàðñêàòà íàöèÿ. Òîâà ñà íà ïúðâî ìÿñòî ñúáèòèÿòà, êîèòî ñà íàìåðèëè ìÿñòî â íàøèÿ ñïðàâî÷íèê. Íî çàåäíî ñ òîâà íèå ñìå îòäåëèëè âíèìàíèå è íà ìíîãî äðóãè çíàêîâè ñúáèòèÿ â íàøàòà èñòîðèÿ. Òîâà ñà ïðåâðàòèòå, ïîëèòè÷åñêèòå óáèéñòâà, à òàêà ñúùî íå íà ïîñëåäíî ìÿñòî ïîñòèæåíèÿòà, êîèòî Áúëãàðèÿ èìà â ðàçëè÷íèòå ñôåðè íà äóõîâíèÿ ñè æèâîò – îòêðèâàíå íà èíäóñòðèàëíè ïðåäïðèÿòèÿ, ÿçîâèðè, ôàáðèêè, æåëåçîïúòíè ëèíèè, îòêðèâàíå íà âèñøè ó÷åáíè çàâåäåíèÿ. Âñè÷êî, êîåòî ìîæå äà ñå ðàçãëåæäà êàòî ïîñòèæåíèå íà åäíà íàöèÿ íèå ñìå ñå ïîñòàðàëè äà ãî âêëþ÷èì â íàøèÿ ñïðàâî÷íèê. Ðàçáèðà ñå, âåäíàãà òðÿáâà äà êàæà, ÷å òîâà íå å ðå÷íèê, íå å åíöèêëîïåäèÿ, à å õðîíèêà, òîåñò, íèå ñàìî ñìå ìàðêèðàëè òåçè ñúáèòèÿ áåç äà ãè àíàëèçèðàìå è áåç äà ãè îáÿñíÿâàìå. Íèå èñêàìå ñàìî äà íàïîìíèì íà ÷èòàòåëÿ êàêâî ñå å ñëó÷èëî, à îòòàì íàòàòúê òîé, ñúîáðàçíî ñâîèòå æåëàíèÿ, èìà âúçìîæíîñò äà ñå îðèåíòèðà ïî òÿõ êàêòî íàìåðè çà äîáðå.
Â.: Ñòðóâà ìè ñå, ÷å òàçè êíèãà áè áèëà èçêëþ÷èòåëíî öåííà è çà íàøèòå ñúíàðîäíèöè â ÷óæáèíà. Ñìÿòàòå ëè, ÷å ùå èìà øàíñ òÿ äà äîñòèãíå äî òÿõ?
Î.: Íåéíîòî îôîðìëåíèå ïîäñêàçâà, ÷å íèå ãëåäàìå íà íåÿ êàòî íà èñòèíñêà áúëãàðñêà êíèãà, èñòèíñêî áúëãàðñêî òâîðåíèå. Íèå äúðæèì àêî òàçè êíèãà ïîïàäíå â ðúöåòå íà íàøèòå ñúíàðîäíèöè è ñå íàäÿâàì òîâà äà ñòàíå, òå äà âèäÿò, ÷å òîâà å ñïðàâî÷íèê, êîéòî ùå èì äàäå ïðåäñòàâà çà ìàëêî ïîçíàòè çà òÿõ ñúáèòèÿ, êîèòî ñà ñòàíàëè â Áúëãàðèÿ. Íåêà äà âèäÿò è äà ñå ãîðäåÿò, ÷å åäíà ìàëêà Áúëãàðèÿ, âúïðåêè òðóäíîñòèòå, êîèòî å èçïèòâàëà îò âúíøíî è âúòðåøíî åñòåñòâî, âñå ïàê å ïðîãðåñèëà, áèëà å íà ðàâíèùåòî íà äðóãèòå áàëêàíñêè äúðæàâè, à â íÿêîè îòíîøåíèÿ äîðè ãè å èçïðåâàðâàëà. Ñ òîâà ìîæåì äà ñòîïëèì òÿõíàòà äóøà.
Îò ÁÍÐ
|