Áúëãàðèÿ å ñòðàíà ñ áîãàòî êóëòóðíî íàñëåäñòâî. Îáðàçöè íà êóëòóðíîòî è èñòîðè÷åñêî íàñëåäñòâî êàòî àðõèòåêòóðíè ïàìåòíèöè, ïðåäìåòè íà áèòà è öåííîñòè, èìà îùå îò Ïàëåîëèòà, êîãàòî ðàçëè÷íè ïëåìåíà ñà íàñåëÿâàëè òåðèòîðèÿòà íà äíåøíà Áúëãàðèÿ, îò Äðåâíîñòòà (ãëàâíî îáðàçöè íà òðàêèéñêàòà êóëòóðà), Ñðåäíîâåêîâèåòî, Âúçðàæäàíåòî è ñúâðåìåííîñòà.
Ìíîãî îò íàñ ñà ñå çàïîçíàëè ñ èñòîðèÿòà è êóëòóðàòà íà Áúëãàðèÿ íàé-âå÷å îò åêñïîíàòèòå â Àðõåîëîãè÷åñêèÿ ìóçåé è Ìóçåÿ íà íàöèîíàëíàòà èñòîðèÿ â Ñîôèÿ. ×àñò îò èñòîðè÷åñêèòå åêñïîíàòè ñå íàìèðàò â ìóçåè â Ïëîâäèâ, Ñòàðà Çàãîðà, Íîâà Çàãîðà, Âàðíà, Âåëèêî Òúðíîâî, Ðóñå, Ðàçãðàä, Âèäèí, Áóðãàñ è ìíîãî äðóãè áúëãàðñêè ãðàäîâå Çàáåëèæèòåëíîñòè îò Ïàëåîëèòà, ïðåäñòàâëÿâàùè îñîáåí èíòåðåñ ñà îòêðèòè áëèçî äî Íîâà Çàãîðà (ïðî÷óòàòà Êàðàíîâñêà ìîãèëà, íàðè÷àíà Íîåâèÿ êîâ÷åã íà Åâðîïåéñêàòà öèâèëèçàöèÿ), ïåùåðàòà Ìàãóðà, êàêòî è îñòàíêè îò Ïàëåîëèòà â íÿêîëêî ïåùåðè â Ñòàðà ïëàíèíà è Ðîäîïèòå. Ñëåäè îò êðàéáðåæíà êóëòóðà îò Íåîëèòà è Ïàëåîëèòà ñà çàïàçåíè â îáëàñòòà îò Íîñ Êàëèàêðà äî Àõòîïîë. Äî Íîâà Çàãîðà ñà íàìåðåíè óíèêàëíè ãðúí÷àðñêè è äðóãè ïðåäìåòè, èçïîëçâàíè â äîìàêèíñòâîòî, äàòèðàùè îò Ïàëåîëèòà è ðàííèÿ Íåîëèò.
Åäíè îò íàé-ÿðêèòå ïðèìåðè, ïðåäñòàâÿùè êóëòóðàòà è èçêóñòâîòî íà äðåâíèòå Òðàêè ñà Çëàòíîòî ñúêðîâèùåîò Ïàíàãþðèùå, Ñðåáúðíîòî ñúêðîâèùå îò Ðîãîçåí, Ëåòÿùèÿò Ïåãàñ îò Ñâåùàðè è Òðàêèéñêàòà ãðîáíèöà.  ïîñëåäíèòå ãîäèíè áÿõà îòêðèòè óíèêàëíè íàõîäêè îò òðàêèéñêî âðåìå â Êàçàíëúøêàòà ãðîáíèöà è â ãðîáíèöàòà áëèçî äî Ñâåùàðè. Ïî ÷èñëåíîñò è êóëòóðíî ðàçâèòèå, òðàêèòå áèëè ïðåâúçõîæäàíè ñàìî îò èíäèàíöèòå.
Îñâåí ñâèäåòåëñòâà îò òðêèéñêàòà êóëòóðà, ïî íàøèòå çåìè ñà íàìåðåíè è òàêèâà îò ñòàðîãðúöêàòà è ðèìñêàòà êóëòóðà. Ñ÷èòà ñå, ÷å äðåâíèòå ãúðöè è ðèìëÿíè ñà âçàèìñòâàëè íÿêîè åëåìåíòè îò áèòà, ðåëèãèÿòà, íðàâèòå è îáè÷àèòå íà òðàêèòå. Çàïàçåíè ñà è âúçñòàíîâåíè öåëè ÷àñòè îò ãðàäîâå êàòî: Àâãóñòà Òðàÿíà, Òðèìîíöèóì, Ïàóòàëèÿ, Ìåñåìâðèÿ, Àïîëîíèÿ è ìíîãî äðóãè.  áúëãàðñêèòå èñòîðè÷åñêè ìóçåè ñå íàìèðàò ìíîãî åêñïîíàòè, ðàçêðèâàùè åæåäíåâèåòî íà àíòè÷íèòå íàðîäè, òåõíèÿ êóëòóðåí è âîåíåí æèâîò, ðàçëè÷íè ñòàòóè íà áîæåñòâà, ìàñêè è ìîçàéêè. Ïîä îñíîâèòå íà ñòîëèöàòà Ñîôèÿ ñà îòêðèòè 150 000 m2 ðóèíè îò àíòè÷íèÿ ãðàä Ñåðäèêà. Aìôèòåàòðèòå è òåðìàëíèòå áàíè â Ïëîâäèâ, Ñîôèÿ, Âàðíà ñà îò ãîëÿìî èñòîðè÷åñêî çíà÷åíèå.
Íàøåñòâèåòî íà ñëàâÿíèòå è ïðàáúëãàðèòå âíàñÿ íîâè åëåìåíòè â êóëòóðíîòî ðàçâèòèå íà ñòðàíàòà. Ñòàðîáúëãàðñêè ñèìâîëè ñà íàìåðåíè âúðõó ãðúí÷àðñêè ñúäîâå , ïàïèðóñè èëè èçäÿëàíè âúðõó êàìúê. Èíòåðåñíè íàõîäêè îò çëàòî è áðîíç, äàòèðàùè îò òîâà âðåìå ñà: ñúêðîâèùåòî îò Ìèêëîñ, ïðúñòåíè íà áúëãàðñêè âëàäåòåëè, ìå÷úò íà Õàí Êóáðàò è äðóãè. Ïðèåìàíåòî íà ïðàâîñëàâíàòà ðåëèãèÿ áåëåæè íîâà åïîõà â áúëãàðñêàòà èñòîðèÿ. Èíòåðåñ ïðåäñòàâëÿâàò, ìîíóìåíòèòå, îòêðèòè â Ïúðâàòà áúëãàðñêà ñòîëèöà - Ïëèñêà, íàé-èçâåñòíèÿò îò êîèòî å Ìàäàðñêèÿò êîííèê. Îñòàíêè íà öúðêâè è ïîñòðîéêè îò Ïúðâîòî áúëãàðñêî öàðñòâî ñà íàìåðåíè âúâ Âåëèêè Ïðåñëàâ, êàêòî è â ñðåäíîâåêîâíè ñåëèùà îò ×åðíîìîðñêîòî êðàéáðåæèå è âúòðåøíîñòòà íà ñòðàíàòà.
Ñ÷èòà ñå, ÷å áúëãàðñêàòà ëèòåðàòóðà ñå çàðàæäà ïðåç 9 âåê, êîéòî å èçâåñòåí êàòî 'Çëàòíèÿ Âåê íà Áúëãàðèÿ'. Ìíîãî èíòåðåñíè â êóëòóðåí è àðõåîëîãè÷åñêè àñïåêò ñà õðèñòèàíñêèòå ìàíàñòèðè îò òàçè åïîõà. Íàé-âïå÷àòëÿâàù è âíóøèòåëåí å Ðèëñêèÿò ìàíàñòèð, ïîñòðîåí ïðåç 10 âåê. Ñëåä îñâîáîæäåíèåòî îò Âèçàíòèéñêî ðîáñòâî ñà áèëè èçäèãíàòè ìíîãî êðåïîñòè, íÿêîè îò êîèòî âúâ Âèäèí, ×åðâåí, Áåðîå, Ñðåäåö, Àñåíîâãðàä, Áåëîãðàä÷èê, çàïàçåíè è äî íàøè äíè. Öúðêâèòå è ìàíàñòèðèòå îò òîçè ïåðèîä ñå õàðàêòåðèçèðàò ñ âåëèêîëåïíè ôðåñêè. Ôðåñêèòå â Áîÿíñêàòà öúðêâà äî Ñîôèÿ ñà ñðàâíÿâàíè ñ ðåíåñàíñîâè ïðîèçâåäåíèÿ, âúïðåêè, ÷å ãè ïðåäøåñòâàò ñ âåê è ïîëîâèíà. Áà÷êîâñêè ìàíàñòèð, Àëàäæà ìàíàñòèð è Ìàíàñòèðúò â Èâàíîâî ñà ÿðêè ïðèìåðè çà ìàéñòîðñòâîòî íà äðåâíèòå èêîíîïèñöè, ñòðîèòåëè è äúðâîðåçáàðè. Âíóøèòåëåí å àðõåîëîãè÷åñêèÿò êîìïëåêñ Öàðåâåö â ñòàðàòà áúëãàðñêà ñòîëèöà Âåëèêî Òúðíîâî. Íåâåðîÿòíîòî ðàçïîëîæåíèå íà ãðàäà, öúðêâèòå, êðåïîñòíèòå ñòåíè è êóëè ðàçêðèâàò åðóäèöèÿòà è ìàéñòîðñòâîòî íà áúëãàðñêèòå âëàäåòåëè. Àêî ñå íàìèðàòå â òîçè ðåãèîí òðÿáâà äà ïîñåòèòå è æèâîïèñíîòî ñåëèùå Àðáàíàñè.
Ñëåä íàøåñòâèåòî íà îòîìàíöèòå, áúëãàðñêàòà êóëòóðà âúðâè êúì óïàäúê. Ñòðîèòåëñòâîòî íà íîâè ìàíàñòèðè çàïî÷âà ïðåç 17 è 18 âåê.  Òðÿâíà, Äåáúð, Áàíñêî ñå èçãðàæäàò ó÷èëèùà çà èêîíîïèñ è äúðâîðåçáà. Àðõèòåêòóðàòà ïðåç Âúçðàæäàíåòî ñå îòëè÷àâà ñ íÿêîè õàðàêòåðíè ÷åðòè. Îñíîâíèòå ñòðîèòåëíè ìàòåðèàëè òîãàâà ñà áèëè äúðâîòî, êàìúêà è âàðîâèêà. Ïðèñúùè çà ïåðèîäà ñà: äúðâåíèÿ ïîä, îãíèùåòî, äúðâîðåçáàòà ïî òàâàíà, íèñêèòå âðàòè. Òåçè åëåìåíòè ìîãàò äà ñå âèäÿò â åòíîãðàôñêèòå êîìïëåêñè â Êîïðèâùèöà, Âåëèêî Òúðíîâî, Ïëîâäèâ, Øèðîêà ëúêà, Òðÿâíà, Ãàáðîâî, Åëåíà, Êîòåë, Áîæåíöè, Ìåëíèê, Ñòàðî Ñòåôàíîâî. (BGGLOBE)
|