• Ð Ð°Ð´Ð¸Ð¾ Китай за чужбина• Ð Ð°Ð´Ð¸Ð¾ Китай за чужбина
China Radio International
Íîâèíè îò
     ñòðàíàòà
Íîâèíè ïî ñâåòà
Èêîíîìèêà
Êóëòóðà
Íàóêà è Òåõíîëîãèè
Ñïîðò
Äðóãè
[Ñïîðòåí ñâÿò]
   -- Íîâèíè
   -- Àòëåòè
[Ñîöèàëåí æèâîò]
   -- Àêöåíòè íà ñåäìèöàòà
   -- Ñîöèàëíà èíôîðìàöèÿ
[Ïîãëåä êúì ñöåíàòà]
[Ñèíîâå è äúùåðè íà âåëèê Êèòàé]
   -- Ñèíîâå è äúùåðè íà âåëèê Êèòàé
[Çàáàâíè ìèíóòè]
   -- Çàáàâíè ìèíóòè
[Àðõèâ]
    -- Ñëóøàéòå Âåé
    --  Ïîãëåä êúì ñöåíàòà 
    -- Ñïîðò
    -- Ó äîìà
    --
Ïåêèí 2008
    -- Íà ôîêóñ
    -- 300 ñåêóíäè ñ Âåëèí
[Êàëåéäîñêîï]
[Õîíêîíã è Ìàêàî]
    -- Õîíêîíã è Ìàêàî
(GMT+08:00) 2005-02-08 09:24:55    
Ëóê - êðîìèä

cri

Ëóêîâèöèòå è ëèñòàòà íà îáèêíîâåíèÿ ëóê ñà ñå èçïîëçóâàëè îùå îò äðåâíîñòòà. Îò ðàñòåíèÿòà, îòãëåæäàíè â ãðàäèíàòà íà âàâèëîíñêèÿ öàð Ìàðäóêàïàëèòèíà II, íà ïúðâî ìÿñòî å áèë ëóêúò.

 åäèí îò íàäïèñèòå íà Õåîïñîâàòà ïèðàìèäà ñå ñïîìåíàâà, ÷å çà õðàíà íà ðîáèòå ñå å êóïóâàë è ëóê.

 äðåâíà Ãúðöèÿ ëóêúò å áèë ñâåùåíî ðàñòåíèå.

Òðàêè è ñëàâÿíè ñúùî ñà èçïîëçóâàëè ëóêà êàòî õðàíà, ïîäïðàâêà è ëå÷åáíî ñðåäñòâî.

Ëóêúò å äâåãîäèøíî èëè ìíîãîãîäèøíî ëóêîâè÷íî ðàñòåíèå îò ñåì. Êðåìîâè.

Íåãîâîòî îòå÷åñòâî å Ïðåäíà è Ñðåäíà Àçèÿ.

Áëàãîäàðåíèå íà ïðîäúëæèòåëíî êóëòèâèðàíå è óìåëà ñåëåêöèÿ îò íåãî ñå ñðåùàò îêîëî 400 ñîðòà. Îò òÿõ ñå èçïîëçóâàò îêîëî øåñò.  íàøàòà êóõíÿ ñå ïðèëàãà ãëàâíî îáèêíîâåíèÿò áÿë ëóê, ÷èèòî ëóêîâèöè èìàò ðàçëè÷íà ôîðìà è ãîëåìèíà â çàâèñèìîñò îò ñîðòà. ×åðâåíèÿò ëóê ñå ñìÿòà íàé-ïîäõîäÿù çà ñàëàòè. Îò àðïàäæèêà ñå ïðèãîòâÿò ãîçáè, â êîèòî ñå ïîñòàâÿò öåëè ëóêîâèöè (ïîïñêà ÿõíèÿ). Çà ïðèãîòâÿíå íà ïðîëåòíè ñàëàòè è ÿñòèÿ ñå óïîòðåáÿâà è çåëåíàòà íàäçåìíà ÷àñò íà ëóêà.

Ëóêúò ñúäúðæà 86,3% âîäà, 10,5% âúãëåõèäðàòè, 1,7% áåëòú÷èíè, 0,3% ìàçíèíè, 0,6% ìèíåðàëíè âåùåñòâà — êàëèé, ôîñôîð, ìàãíåçèé, êàëöèé, íàòðèé, æåëÿçî è äð., âèòàìèíè — Ñ, Â1, Â2, ÐÐ è Å. Çåëåíèòå ëèñòà íà ëóêà ñà ïî-áîãàòè ñ âèòàìèí Ñ — 24 ìã%.

Ëóêúò å ñèëíî àïåòèòîâúçáóæäàùî ñðåäñòâî, êàòî ðåãóëèðà ìîòîðíèòå è ñåêðåòîðíèòå ôóíêöèè íà ñòîìàõà è ÷åðâàòà. Îñâåí òîâà òîé ïîäòèñêà ðàçâèòèåòî íà áîëåñòîòâîðíèòå ìèêðîîðãàíèçìè è äåéñòâóâà áëàãîòâîðíî íà ñúðäå÷íî-ñúäîâàòà ñèñòåìà. Îêàçâà ïîëîæèòåëíî âëèÿíèå è ïðè çàáîëÿâàíèÿ íà áúáðåöèòå.

Ó íàñ ëóêúò å ëþáèìà ïîäïðàâêà è õðàíà.

Òîé ñå èçïîëçóâà â ëó÷åíè ÿõíèè (îò ìàñëèíè, êàðòîôè, ñëèâè è äð.), â ñàëàòè, ãàðíèòóðè çà ïå÷åíî íà ñêàðà, ðèáè, çà ìàðèíàòà. Ïðèëàãà ñå è ïàíèðàí êàòî ãàðíèòóðà íà íÿêîè ìåñíè ÿñòèÿ. Çà ïîäîáðÿâàíå íà àðîìàòà è öâåòà íà áóëüîíè è ñóïè â òÿõ ñå ïîñòàâÿ èçïå÷åí ëóê. Ñðåäíî ãîëåìè ëóêîâèöè ñå ðàçðÿçâàò íà ïîëîâèíêè è ñå ïîñòàâÿò îò ïëîñêàòà èì ñòðàíà â ãîðåù òèãàí áåç ìàçíèíà. Ïåêàò ñå, äîêàòî ñå ïîëó÷è âúçêàôÿâ öâÿò.

Èçïîëçóâà ñå è âúíøíàòà îáâèâêà íà ëóêà. Òÿ ñå âàðè â ìàëêî êîëè÷åñòâî âîäà, êàòî îòâàðàòà ñå ïðèáàâÿ êúì áóëüîíà.  íåÿ ñå ñúäúðæàò ôëàâîíîèäè, ïîëåçíè ïðåäèìíî çà ôóíêöèèòå íà îòäåëèòåëíàòà è ñúðäå÷íî-ñúäîâàòà ñèñòåìà.

Ëóêúò íå áèâà äà ñå óïîòðåáÿâà çà õðàíà è êàòî ïîäïðàâêà â ïî-ãîëåìè êîëè÷åñòâà, îñîáåíî ïðåñåí, ïðè ñòîìàøíî-÷ðåâíè, ÷åðíîäðîáíè, áúáðå÷íè çàáîëÿâàíèÿ.

Íÿêîè àâòîðè ãî ïðåïîðú÷âàò â ìàëêè êîëè÷åñòâà ïðè õðîíè÷åí õåïàòèò. Íåïðèÿòíèÿò ìó ìèðèñ ñå îòñòðàíÿâà ÷ðåç ñäúâêâàíå íà êëîí÷å çåëåí ìàãäàíîç.

 îôèöèàëíàòà è íàðîäíàòà ìåäèöèíà ëóêúò ëåêóâà çàáîëÿâàíèÿ íà ãîðíèòå äèõàòåëíè ïúòèùà (êàøèöà îò ëóê, ìàéîðàíà è ìåä ïî ðàâíè ÷àñòè ñ ïðèáàâêà íà 0,50% äæèíäæèôèë; âçåìà ñå ïî 1 ñóïåíà ëúæèöà 3 ïúòè íà äåí ïðåäè õðàíåíå).

Ñëóæè êàòî ïðîôèëàêòè÷íî ñðåäñòâî ïðè ãðèïíè åïèäåìèè (2—3 ìèí èíõàëàöèè ñ ïðÿñíî íàñòúðãàí ëóê).

Èçïîëçóâà ñå çà ëå÷åíèå íà òðóäíî çàðàñòâàùè ðàíè (ïîðàçåíîòî ìÿñòî ñå ïîêðèâà ñ êàøèöà îò ëóê, ñìåñåí ñ ðàâíà ÷àñò ìàçíèíà.

Ïðè ÷ðåâíè ïàðàçèòè ñå êîíñóìèðàò 2—3 ñóðîâè ãëàâè ëóê (çà âúçðàñòíè) èëè ñå ïðàâÿò êëèçìè îò 2 ãëàâè÷êè ëóê, ñ÷óêàíè íà êàøà ñ 1 ÷àåíà ëúæè÷êà ãîòâàðñêà ñîë, ñëåä êîåòî ñå ïðèáàâÿ 100ìë âîäà (çà äåöà).

Ëóêúò ñå óïîòðåáÿâà âúòðåøíî è ïðè çàïåê, õåìîðîèäè (âúâ âèä íà êàøèöà, ñìåñåí ñ ìàùåðêà è ìåä ïî ðàâíè ÷àñòè).

Ïðè äèàáåò ñå èçïîëçóâà ñîê îò ëóê ïî 3 ñóïåíè ëúæèöè íà äåí ïðåäè õðàíåíå.

Ïðè ïîâèøåíî àðòåðèàëíî íàëÿãàíå ñå ïðèåìà 1 ñðåäíî ãîëÿìà ñèòíî íàðÿçàíà ëóêîâèöà è 2 ëèñòà îò èíäðèøå (ñ÷óêàíè íà êàøà). Òå ñå ïîñòàâÿò â 200ìë ñòóäåíà âîäà, êèñíå ñå â ïðîäúëæåíèå íà 6—8 ÷, ïðåöåæäà ñå è öÿëàòà äîçà ñå ïðèåìà ñóòðèí íà ãëàäíî.

Ëóêúò, ñâàðåí â ìëÿêî (â ñúîòíîøåíèå 5:15), ñå óïîòðåáÿâà ïðè ïîâèøåíî àðòåðèàëíî íàëÿãàíå è çàïåê êàòî ñå âçåìà ïî 1 ñóïåíà ëúæèöà ñóòðèí íà ãëàäíî â ïðîäúëæåíèå íà äâàäåñåò äíè.

 íÿêîè ñëó÷àè ïðè áîëêè â áúáðåöèòå è ãàçîâå â ÷åðâàòà ñå ïðåïîðú÷âà êîíñóìèðàíåòî íà ñâàðåí ëóê (íàïðèìåð â ÿõíèè).

Ñîê îò ëóê (5 ã â ÷àøà ñòóäåíà âîäà) ñå ïðèëàãà ïðîòèâ õúëöàíå è çà çàñèëâàíå íà äèóðåçàòà.

Ëóêúò ñëóæè çà òîïëè ëàïè âúíøíî ïðè öèðåè, î÷óêàí ñúñ ñîë ñå èçïîëçóâà çà íàëàãàíå íà íàòúðòåíè ìåñòà.

Êàøèöà îò ëóê ñå óïîòðåáÿâà çà îòñòðàíÿâàíå íà ïèãìåíòàöèè ïî êîæàòà.

Êóëèíàðèÿ ñ ëóê

Ïèöà ñ ëóê

Ïðåñåí ëóê ñúñ ñìåòàíà

Ïå÷åí ëóê ñ ìàñëèíè, êðàñòàâè÷êè è ÿéöà

Ëóê ñ êàðòîôè, ÿáúëêè è ìàéîíåçà

Ëóê ñ äîìàòè è ÿéöà íà î÷è

ßõíèÿ îò ïðåñåí ëóê

Ìóñàêà îò ëóê ñ îðèç è êàøêàâàë

Ðóëî îò ÿéöà ñ ïëúíêà îò ëóê

Ïðåñåí ëóê ñ ÿéöà è ñèðåíå — íà ôóðíà

Ïàíèðàí ëóê

Ëó÷åíà ñóïà

Ñàëàòà îò ïå÷åí ëóê