• Ð Ð°Ð´Ð¸Ð¾ Китай за чужбина• Ð Ð°Ð´Ð¸Ð¾ Китай за чужбина
China Radio International
Íîâèíè îò
     ñòðàíàòà
Íîâèíè ïî ñâåòà
Èêîíîìèêà
Êóëòóðà
Íàóêà è Òåõíîëîãèè
Ñïîðò
Äðóãè
[Ñïîðòåí ñâÿò]
   -- Íîâèíè
   -- Àòëåòè
[Ñîöèàëåí æèâîò]
   -- Àêöåíòè íà ñåäìèöàòà
   -- Ñîöèàëíà èíôîðìàöèÿ
[Ïîãëåä êúì ñöåíàòà]
[Ñèíîâå è äúùåðè íà âåëèê Êèòàé]
   -- Ñèíîâå è äúùåðè íà âåëèê Êèòàé
[Çàáàâíè ìèíóòè]
   -- Çàáàâíè ìèíóòè
[Àðõèâ]
    -- Ñëóøàéòå Âåé
    --  Ïîãëåä êúì ñöåíàòà 
    -- Ñïîðò
    -- Ó äîìà
    --
Ïåêèí 2008
    -- Íà ôîêóñ
    -- 300 ñåêóíäè ñ Âåëèí
[Êàëåéäîñêîï]
[Õîíêîíã è Ìàêàî]
    -- Õîíêîíã è Ìàêàî
(GMT+08:00) 2005-02-03 09:15:15    
Ïî âîäà - çà Íîâàòà ãîäèíà

cri

ßíóàðñêè îáðåäè

Ñ ïîðåäèöà âîäíè ïðàçíèöè çàïî÷âà Íîâàòà ãîäèíà ïî áúëãàðñêè îáè÷àé. Ïîæåëàíèåòî "äà òè âúðâè ïî âîäà" – îçíà÷àâà âñè÷êî äà ñå ñáúäâà ñ ëåêîòà, êàêòî òå÷å âîäàòà. Çàòîâà è äî äåí äíåøåí èìà îáè÷àé çàåäíî ñ òîâà ïîæåëàíèå äà ñå ïëèñâà âîäà ïðåä êðàêàòà íà ÷îâåê, êîéòî òðúãâà êúì íîâî íà÷èíàíèå. Çà íåãî íàïîìíÿ è ïîðåäèöàòà "âîäíè" îáðåäè â íà÷àëîòî íà íîâàòà ãîäèíà. Íàé-ñìåëèòå ïî÷èòàòåëè íà òðàäèöèÿòà ñêà÷àò â ëåäåíèòå âîäè íà ðåêè è âèðîâå. Íà äðóãè èì ñòèãà ñàìî äà áúäàò íàïðúñêàíè ñ âîäà, çà äà ñå íàäÿâàò íà äîáðî çäðàâå è êúñìåò ïðåç íîâàòà ãîäèíà. Ðàçáèðà ñå, ïðåäè òîâà ñàìàòà âîäà òðÿáâà äà áúäå ðèòóàëíî ïðå÷èñòåíà è îñâåòåíà. Òî÷íî òîâà ñå ñëó÷âà â ïðàçíèöèòå íà 5, 6 è 7 ÿíóàðè. Åòî çàùî íà ìåñòà òåçè ïðàçíèöè èìàò ñâîè "âîäíè" íàçâàíèÿ óñïîðåäíî ñ õðèñòèÿíñêèòå: ïúðâèÿò å Êðúñòîâäåí, íàðè÷àí îùå Âîäîêðúùè; âòîðèÿò å Éîðäàíîâäåí, ïîçíàò è êàòî ìúæêè Âîäèöè; à òðåòèÿò – Èâàíîâäåí - ñå íàðè÷à è æåíñêè Âîäèöè. Âÿðâàíèÿòà è îáðåäèòå çà òðèòå ïðàçíèêà ñà ìíîãî ñõîäíè. Ïúðâè÷íàòà ïðåäñòàâà å, ÷å òåçè âîäíè îáðåäè ïðå÷èñòâàò õîðàòà, òåõíèÿ çåìåí ñâÿò è âñåëåíàòà ñëåä ò.íàð. "ìðúñíè äíè" íà êîñìè÷åñêè õàîñ è äåìîíè÷íè ñèëè. À ñïîðåä õðèñòèÿíñêîòî òúëêóâàíå òåçè äíè - îò Êîëåäà äî Éîðäàíîâäåí - ñå íàðè÷àò "íåêðúñòåíè", çàùîòî ïðåç òÿõ Íîâîðîäåíèÿò Èèñóñ Õðèñòîñ âñå îùå íå å ïîëó÷èë Ñâåòî Êðúùåíèå. Çàòîâà íà Éîðäàíîâäåí âîäàòà è Íîâîðîäåíèÿò Áîæè Ñèí ñå êðúùàâàò, à ñëåä òîâà ÷ðåç âîäàòà – è õîðàòà. Äâåòå ïðåäñòàâè – åçè÷åñêà è õðèñòèÿíñêà – ñå ïðåïëèòàò â ïðàçíè÷íèòå îáðåäè.

Èìà íàðîäíî ïîâåðèå, ÷å â íîùòà íà 5 ñðåùó 6 ÿíóàðè, ìåæäó ïðàçíèöèòå Êðúñòîâäåí è Éîðäàíîâäåí, íåáåòî ñå îòâàðÿ. Ñàìî ïðàâåäíèòå õîðà ìîãàò äà âèäÿò òîâà è êàêâîòî ñè ïîæåëàÿò, òî ùå ñå ñáúäíå ïðåç íîâàòà ãîäèíà. Âÿðâà ñå îùå, ÷å â òàçè íîù æèâîòíèòå ïðîãîâàðÿò ñ ÷îâåøêè ãëàñ. À âîäèòå âúâ âñè÷êè ðåêè, èçâîðè è ÷åøìè ñïèðàò äà òåêàò çà ìèã, çà äà ñå ïðå÷èñòÿò è ïîòåêàò çàðåäåíè ñ íîâè æèâèòåëíè ñèëè.  ñèíõðîí ñ òîâà "÷óäî" ñà ðèòóàëèòå ïðåäè è ñëåä ÷óäîòâîðíàòà íîù. Ïî öúðêîâíèÿ ðèòóàë íà ïúðâèÿ äåí ñâåùåíèê ïîòàïÿ ñâîÿ êðúñò â ñúä ñ âîäà, çà äà ÿ îñâåòè è ïîñëå ïîðúñâà õîðàòà ñ íåÿ. À íà ñëåäâàùèÿ äåí õâúðëÿ êðúñòà íàïðàâî â ðåêà èëè âîäîåì. Âÿðâà ñå, ÷å ìëàäåæèòå, êîèòî ñêà÷àò â ëåäåíàòà âîäà äà íàìåðÿò è èçâàäÿò êðúñòà, ùå áúäàò çäðàâè è ñèëíè ïðåç íîâàòà ãîäèíà. Àêî âîäàòà çàìðúçíå, ãîäèíàòà ùå äîíåñå ìíîãî çäðàâå íà õîðàòà è äîáðà ðåêîëòà íà íèâèòå, ñïîðåä íàðîäíîòî ïîâåðèå. È ñëåä êàòî âñè÷êè âîäè âå÷å ñà ïðå÷èñòåíè è îñâåòåíè ïî òîçè íà÷èí, îùå ìíîçèíà ìúæå ñå îêúïâàò â òÿõ. Ïî-÷åñòî êúïàíåòî íå å ïî ñâîå æåëàíèå, à çàùîòî íåêîëöèíà çäðàâè ìúæå -"êúïà÷è" ãðàáâàò è õâúðëÿò â ðåêàòà íÿêîé èìåííèê èëè ìëàäîæåíåö. Íà Éîðäàíîâäåí îáèêíîâåíî ñå êúïÿò ìúæåòå, çàòîâà è ïðàçíèêúò ñå íàðè÷à ìúæêè Âîäèöè. Íî ñëåäâàùèÿò äåí – Èâàíîâäåí - ñå íàðè÷à æåíñêè Âîäèöè, çàùîòî èäâà ðåä æåíèòå äà áúäàò îêúïàíè – àêî íå â ðåêàòà, òî ïîíå äà áúäàò ïîíàïðúñêàíè ñúñ ñâåòåíàòà âîäà. Êîéòî èñêà äà ñè ñïåñòè òàêàâà çèìíà áàíÿ íà îòêðèòî, ìîæå äà ñå "îòêóïè" ñ íÿêîÿ äðåáíà ïàðà. Èëè ïúê êîéòî èñêà äà ñè îòìúñòè íà íÿêîãî, ïëàùà íà "êúïà÷èòå" äà ãî õâúðëÿò â ðåêàòà, à ïîòúðïåâøèÿò íÿìà ïðàâî äà ñå ñúðäè. Ñúñ ñúáðàíèòå ïî òîçè íà÷èí ïàðè íàêðàÿ ñå óñòðîéâà îáùîñåëñêî ïèðøåñòâî è ïðàçíè÷íà âåñåëáà.

Âîäíèòå îáè÷àè îò Êðúñòîâäåí, Éîðäàíîâäåí è Èâàíîâäåí èìàò è äðóãè, ïî-ìàãè÷åñêè âåðñèè. Òå ñå èçïúëíÿâàò îò ìåñòíè äåâîéêè è ñà ïîäîáíè íà êîëåäàðñêèòå è ëàçàðñêèòå. Íàðè÷àò òåçè èçïúëíèòåëêè ñîâîéíèöè èëè âîäè÷àðêè – â ðàçëè÷íèòå ìåñòíè âàðèàíòè. Ìîìè÷åòàòà ïðèäàâàò íà âîäàòà ìàãè÷åñêà ñèëà êàòî ÿ äîíàñÿò â ïîòàéíà äîáà, íîùåì, íàïðàâî îò èçâîðà. Íà ñóòðèíòà îáèêàëÿò êúùèòå â ñåëîòî è ïîðúñâàò ñ ìàãè÷åñêàòà âîäà õîðàòà, äîìà, äîáèòúêà è ñòîïàíñêèòå ïîñòðîéêè, çà äà ãè ïðå÷èñòÿò è äà ãè áëàãîñëîâÿò ñ îáðåäíè ïåñíè çà ñïîëóêà ïðåç íîâàòà ãîäèíà. "Ñîâîéíèöå ëå, áóëêå ëå, êúäå õîäèø, âñå òè÷àø ñúñ áÿë ìåäíèê çà âîäà…" èãðèâî ïðèïÿâàò ìîìèòå-ñîâîéíèöè. Äâå îò òÿõ ñà ïðåîáëå÷åíè êàòî áóëêà è êàòî ìëàäîæåíåö -"âîéíî". Ïåñåíòà ðàçêàçâà, ÷å "âîéíî" å îòèøúë äà äîâåäå íîâî ëÿòî. Ïîäîáåí îáõîä íà êúùèòå â ñåëîòî ïðàâÿò è âîäè÷àðêèòå. Òåõíèòå îáðåäíè ïåñíè ïúê íîñÿò áëàãîñëîâèÿ äà ñå ñáúäíàò ìå÷òèòå íà âñåêè - ñïîðåä ñåìåéíîòî, ñòîïàíñêî è ñîöèàëíî ïîëîæåíèå íà äîìàêèíèòå è ÷ëåíîâåòå íà òåõíèòå ñåìåéñòâà. Âîäè÷àðêèòå ïåÿò çà áîãàò ñòîïàíèí èëè çà äîáðà íåâÿñòà, çà êðàñèâà ìîìà ñ áîãàò ÷åèç èëè çà áóåí åðãåí, óëîâèë ìîðñêà ðèáà, êîÿòî ñå ïðåâðúùà â ìàëêà ìîìà. Òàêà çàåäíî ñ âîäíîòî ïðå÷èñòâàíå, îáðåäúò íîñè è íàäåæäà, ÷å âñè÷êè îáèòàòåëè âúâ âñåêè äîì ùå èìàò êúñìåò è ùå ñå ñáúäíàò âñè÷êèòå èì ìå÷òè ïðåç ãîäèíàòà. À íà òîâà ìîæå äà ñå êàæå è ÷å ùå èì âúðâè êàòî ïî âîäà.