Çà ðîäèíà íà ÷åñúíà ñå ñìÿòà Þæíà Àçèÿ.
Îùå îò äðåâíè âðåìåíà å èçâåñòåí êàòî õðàíà è ëåêàðñòâî. Òîé å èçïîëçóâàí îò åãèïòÿíè, åëèíè, òðàêè, ðèìëÿíè è äð. Ãúðöèòå îáà÷å ãî ñìÿòàëè çà õðàíà íà áåäíèòå, êîåòî ñå âèæäà îò ïðîèçâåäåíèÿòà íà Àðèñòîôàí è îò ñú÷èíåíèÿòà ìà äðåâíèòå èñòîðèöè.
Ãúðöèòå â äðåâíîñòòà íå äîïóñêàëè â õðàìîâåòå íà Àôðîäèòà ëèöà, ìèðèøåùè íà ÷åñúí.
Ãðúöêèòå èñòîðèöè ñúîáùàâàò îùå, ÷å òðàêèòå êîíñóìèðàëè ìíîãî ÷åñúí, çàùîòî ñòðàíàòà èì áèëî ñòóäåíî.
Ïèòàãîð íàðè÷à ÷åñúíà öàð íà ïîäïðàâêèòå.
×åñúíúò å ñëóæåë çà ïðèãîòâÿíåòî íà ò. íàð. ìóñêè, êîèòî ñå ïîñåëè íà ãúðäèòå ïðè åïèäåìè÷íè çàáîëÿâàíèÿ. Ñìÿòàëî ñå å, ÷å ñêèëèäêèòå èëè öåëèòå ÷åñíîâè ëóêîâèöè ïðåäïàçâàò îò çëèòå .äóõîâå, çàòîâà ó íàñ ñà ãè ïîñòàâÿëè íà øàï÷èöèòå íà áåáåòà çàåäíî ñúñ ñèíè ìàíèñòà èëè ñà ãè ïðîâåñâàëè ïî ñòåíèòå íà äîìîâåòå.. Ñïîðåä òðàêè è ñëàâÿíè ÷åñúíúò ïðåäïàçâàë îò óðîêè (çëè î÷è).
 êóëèíàðèÿòà è ìåäèöèíàòà ñå èçïîëçóâàò ïðåñíèòå ëóêîâèöè è ëèñòàòà íà ÷åñúíà. Äíåñ ñå êóëòèâèðà âúâ âñè÷êè ñòðàíè ñ óìåðåí êëèìàò.
Ïðèíàäëåæè êúì ñåì. Êðåìîâè.
Ëóêîâèöèòå èìàò ñèëåí ìèðèñ íà ñÿðà è ñëàäíèêàâî ïàðëèâ. îñòúð âêóñ. Ïîíÿêîãà íà ïàçàðà ñå ñðåùàò èçñóøåíè ðåçåíè îò ñêèëèäêè ÷åñúí, îïàêîâàíè â öåëîôàí. Òàêà òîé èçäúðæà äî 7 ìåñåöà, áåç äà çàãóáè ñâîÿ àðîìàò. Ïðîäàâà ñå è ñ÷óêàí ñúñ ñîë ïîä. ôîðìàòà íà ïàñòà, íî â íåÿ ëèïñâà ñâåæèÿò àðîìàò íà ïðåñåí ÷åñúí.
Ó íàñ îò ÷åñíîâèòå ëóêîâèöè ñå ïðàâÿò òóðøèè, êîèòî ñå ïðåäëàãàò íà ïàçàðà â áóðêàíè.
 ÷åñúíà ñå íàìèðàò àëåèí (áåç ìèðèçìà) è äðóãè ñÿðîñúäúðæàùè âåùåñòâà, ïðè ðàçãðàæäàíåòî íà êîèòî ñå ïîëó÷àâà äèàëèëñóëôèä. Òîâà âåùåñòâî å ãëàâíàòà ñúñòàâíà ÷àñò íà ÷åñíîâîòî åòåðè÷íî-ìàñëî, êîåòî äàâà íåãîâèÿ ñèëåí ìèðèñ.
Åäèí ìã àëèöèí ïî ñâîåòî áàêòåðèöèäíî äåéñòâèå îòãîâàðÿ íà 15 îêñôîðäñêè åäèíèöè ïåíèöèëèí.
×åñíîâèòå ñêèëèäêè ñà ïî-ñèëíè íî äåéñòâèå âúðõó áîëåñòîòâîðíèòå ìèêðîîðãàíèçìè îò ôåíîëà è ñóáëèìàòà.  ÷åñíîâîòî åòåðè÷íî ìàñëî ñå ñúäúðæàò îùå ôèòîñòåðííè (äåéñòâóâàùè ïðîòèâ ïîâèøåíî àðòåðèàëíî íàëÿãàíå è àòåðîñêëåðîçà), çàõàðè, îðãàíè÷íè êèñåëèíè è äð.
×åñúíúò èìà ðàçíîîáðàçåí õèìè÷åí ñúñòàâ è â ñðàâíåíèå ñ êðîìèäà å çíà÷èòåëíî ïî-áîãàò ñ õðàíèòåëíè âåùåñòâà, ìèíåðàëíè ñîëè è âèòàìèíè.
Ëóêîâèöàòà ìó ñúäúðæà ñðåäíî 65% âîäà, 23,5% èíóëèí(âúãëåõèäðàò), 6,5% áåëòú÷èíè, 0,8% öåëóëîçà, êàêòî è êàëèåâè, ôîñôîðíè, êàëöèåâè, ìàãíåçèåâè, íàòðèåâè è æåëåçíè ñîëè. Ñúäúðæà ñúùî âèòàìèíè îò ãðóïàòà Âè âèòàìèíèòå Ñ è ÐÐ.
Çåëåíèÿò ÷åñúí ñúäúðæà ïî-ãîëåìè êîëè÷åñòâà âèòàìèí Ñ è ïðîâèòàìèí À (êàðîòèí).
 ÷åñúíà ñå ñúäúðæà äî 158ìã% åòåðè÷íî ìàñëî, íà êîåòî ñå äúëæè ñïåöèôè÷íàòà ìó ìèðèçìà.  íåãî ñå íàìèðàò ãîëåìè êîëè÷åñòâà ôèòîíöèäè, ïîðàäè êîåòî ãî ñ÷èòàò çà åäíî îò íàé-ñèãóðíèòå ïðåäïàçíè ñðåäñòâà ñðåùó çàðàçíè áîëåñòè.
Ïî-ìàëêèòå ñêèëèäêè èìàò ïî-ëþò âêóñ â ñðàâíåíèå ñ ïî-åäðèòå.
Àïåòèòîâúçáóæäàùîòî ìó äåéñòâèå äàâà îñíîâàíèå äà ñå èçïîëçóâà øèðîêî â êóëèíàðèÿòà. Òîé ïðèäàâà îñîáåíî ïðèÿòåí àðîìàò è âêóñ íà ðåäèöà áëþäà. Áàëêàíñêèòå è ñðåäèçåìíîìîðñêèòå íàðîäè îáà÷å èçïîëçóâàò íåïðàâèëíî ÷åñúíà, êàòî ãî êîíñóìèðàò â ãîëåìè êîëè÷åñòâà.
 Ñðåäíà Åâðîïà çà: àðîìàòèçèðàíå íà ÿñòèÿòà ñàìî ñå èçòúðêâà ñúñ ñêèëèäêà ÷åñúí ñúäúò çà ïðèãîòâÿíåòî èì.
rozali.com
|