íàñòîÿùèÿ ìîìåíò, Êèòàéñêàòà èêîíîìèêà å âòîðàòà ïî ãîëåìèíà â ñâåòà, èç÷èñëåíà â äîëàðè, è å íà ïúò äà ñòàíå íàé-ãîëÿìàòà äî 25 ãîäèíè. Ïðèîðèòåòèòå íà äúðæàâàòà äíåñ ñà èêîíîìè÷åñêîòî è òåõíîëîãè÷íîòî ðàçâèòèå.
Âñè÷êî äðóãî ìîæå äà ïî÷àêà. Ïîãëåäúò íà ñòðàíàòà å ñúñðåäîòî÷åí èçöÿëî íà ïðåâðúùàíåòî è â íàé-ãîëÿìàòà èêîíîìè÷åñêà ñèëà â ñâåòà, è ñúîòâåòíî íà àáñîëþòíà ñóïåðñèëà, êîÿòî ìîæå äà ñå áîðè, àêî èìà íóæäà; íî â ñúùîòî âðåìå ïðè òîçè ïðîöåñ ïîëàãà âñè÷êè óñèëèÿ äà ïðåäàäå íà êèòàéñêèÿ íàðîä ïëîäîâåòå îò åäðîìàùàáíèÿ èêîíîìè÷åñêè ðàñòåæ.
 ïðîìåíåíàòà îáñòàíîâêà ñëåä êðàÿ íà Ñòóäåíàòà âîéíà, Êèòàé íå ñå ðàçëè÷àâà ìíîãî îò äðóãèòå ñèëè, êàòî çàïàçâà è ïðåñëåäâà ñîáñòâåíèòå ñè íàöèîíàëíè èêîíîìè÷åñêè èíòåðåñè. Íî çàïàäíèòå êîìåíòàðè çàïî÷âàò åäíîñòðàííî äà êîìåíòèðàò òîçè ïðîöåñ. Òå îáðèñóâàò ðàçâèòèåòî íà Êèòàé êàòî äúëæàùî ñå åäèíñòâåíî è ñàìî íà íåãîâàòà "ëèáåðàëèçàöèÿ" è "îòâàðÿíåòî" ìó çà ÷óæäåñòðàííè êàïèòàëè.
Ñïîðåä òàçè êîðèñòíà ëîãèêà, òå èñêàò äà ïîêàæàò, ÷å êàïèòàëèñòè÷åñêèÿò ïúò íà ðàçâèòèå å åäèíñòâåíèÿ âúçìîæåí. Íî òîâà âñúùíîñò íå å îáåêòèâíà îöåíêà. Êèòàé äåéñòâèòåëíî ó÷àñòâà â èêîíîìè÷åñêàòà ãëîáàëèçàöèÿ íà ñâåòà, êàòî óñïåøíî âúâåæäà ãîëåìè ìóëòèíàöèîíàëíè êîìïàíèè â ñòðàíàòà è èì ðàçðåøàâà äà óñòàíîâÿò òúðãîâñêèòå ñè äåéíîñòè, à òå ñúîòâåòíî ñå ñúãëàñÿâàò, çàùîòî âèæäàò èçãîäà â ïîñòðîÿâàíåòî íà ïðîèçâîäñòâåíè ìîùíîñòè â ñòðàíà ñ íèñêà öåíà íà ðàáîòíàòà ðúêà, ñ ìàëúê òúðãîâñêè þíèîíèçúì è ñúîòâåòíî ìàëêî ïðîáëåìè ñ ðàáîòàòà.
Îñâåí âñè÷êî òîâà, Êèòàé èìà îãðîìåí ïàçàð ñ íàä 100 ìèëèîíà ïîòðåáèòåëÿ. Êèòàé ñúùî òàêà çàïî÷íà îãðàíè÷åíà òðàíñôîðìàöèÿ â ïðåíàñî÷âàíåòî ñè êúì ïàçàðíà èêîíîìèêà. Íî îñíîâíàòà ïðè÷èíà âñúùíîñò å, ÷å êèòàéñêàòà èêîíîìèêà ñå ïîÿâè íà áÿë ñâÿò è ìèíà ïðåç ïåðèîä íà "÷èðàêóâàíå" ïî âðåìå íà ñîöèàëèñòè÷åñêîòî ïëàíèðàíå, ïðè êîéòî áå ïîñòðîåíà áàçèñíàòà òåæêà èíäóñòðèÿ, ðàçâèõà ñå îñíîâíàòà èíôðàñòðóêòóðà è ñå îáó÷èõà óìåëè ðàáîòíèöè.
Îò 1978 ã. íàñàì êèòàéñêàòà ïîëèòèêà ñïðÿìî ÷óæäåñòðàííîòî èíâåñòèðàíå ìîæå äà ñå îêà÷åñòâè êàòî áëàãîïðèÿòíà. Íî ðåôîðìèòå, êîèòî Êèòàé ïðåäïðèå çà äà äîïóñíå îïðåäåëåíî êîëè÷åñòâî ñâîáîäíè ïðåäïðèÿòèÿ è ÷àñòíà ñîáñòâåíîñò, ñà âíèìàòåëíè è ïîñòåïåííè, à íå âíåçàïíè.
Òîâà ïîçâîëè íà Êèòàé äà ïðåîäîëåå ãëàäêî íà÷àëíèòå ïðîáëåìè íà ïðåõîäà êúì íîâà ïîëèòèêà.  íåéíèòå óñëîâèÿ, ïðåç 80-òå â Êèòàé ñå ïîÿâèõà ÷àñòíè äðóæåñòâà ñ îãðàíè÷åíà îòãîâîðíîñò, ñëåäâàéêè ðåøåíèåòî íà äúðæàâàòà çà ðàçøèðÿâàíå íà èêîíîìèêàòà è îñúùåñòâÿâàíå íà ðåôîðìèòå.
Çà äà ïîäêðåïèì òåçè ôàêòè ñ öèôðè, ñêîðîñòòà íà óâåëè÷åíèå íà Áðóòíèÿ âúòðåøåí ïðîäóêò íà Êèòàé ñå ïðèäúðæà êúì ñðåäíî ãîäèøíî íèâî îò 9%, à ãîäèøíèÿò ðúñò íà ÷óæäåñòðàííàòà òúðãîâèÿ – 15% çà ïîñëåäíèòå 25 ãîäèíè. (ñïîðåä "Çàä ìàñêàòà: Îáçîð íà áèçíåñà â Êèòàé", Èêîíîìèñòúò. 20.03.2004 ã., ñòð.3). Êèòàé îòêàçâà äà ðàçðåøè íà êîÿòî è äà å ñòðàíà äà ñâúðçâà òúðãîâñêè è èíâåñòèöèîííè ïðîáëåìè ñ ïîëèòè÷åñêè âúïðîñè êàòî "ïðàâà íà ÷îâåêà", äåìîêðàöèÿ è äð. è íå ñå ïîäàâà íà íàòèñêà íà ÑÀÙ ïî âúïðîñè çà òàðèôè è òúðãîâèÿ. Îñâåí òîâà, èçìåæäó âñè÷êè òúðãîâñêèòå ïàðòíüîðè Êèòàé èìà íàé-ãîëÿì òúðãîâñêè îñòàòúê (çàåäíî ñúñ ÑÀÙ) è å ñúùî òàêà, ñëåä ßïîíèÿ, âòîðèÿò íàé-ãîëÿì ñîáñòâåíèê íà öåííè áàíêíîòè. Òîçè ôàêò, íåóëîâèìî ïîäïîìàãà àìåðèêàíñêàòà èêîíîìèêà, íî ñúùåâðåìåííî äàâà è íÿêàêâî ïðåèìóùåñòâî íàä ÑÀÙ.
|