- Ã-í Ìèíèñòúð, êàê áèõòå õàðàêòåðèçèðàëè áúëãàðî-êèòàéñêèòå îòíîøåíèÿ â îáëàñòòà íà îáðàçîâàíèåòî è íàóêàòà?
- Ìîãà äà ãè îõàðàêòåðèçèðàì êàòî ÷óäåñíè è ñ ìíîãî äúëãà òðàäèöèÿ. È ìîåòî èäâàíå òóê, è ïîäïèñâàíåòî íà ïðîãðàìàòà çà ñúòðóäíè÷åñòâî â òåçè îáëàñòè, å ñàìî ïðîäúëæåíèå íà åäíà òðàäèöèÿ. Ðàçáèðà ñå, ñ àêòóàëèçèðàíå, ñúñ ñúîáðàçÿâàíå ñúñ ñúâðåìåííèòå ðåàëíîñòè, íî òàêà èëè èíà÷å – ïðîäúëæàâàíå íà åäíà äúëãîãîäèøíà òðàäèöèÿ.
- Êàêâî âêëþ÷âàò áëèçêèòå Âè ïëàíîâå â òàçè íàñîêà, èìà ëè êîíêðåòíè ïðîÿâè çà òàçè è çà ñëåäâàùàòà ãîäèíà?
- Ñëåä òîâà, êîåòî âèäÿõ ñ î÷èòå ñè òóê â Êèòàé, ñè äàâàì ñìåòêà , ÷å èìà ñòðàøíî ìíîãî ðàáîòà ìåæäó äâåòå ñòðàíè, çà äà áúäàò ñúâñåì èçïúëíåíè ñúñ ñúäúðæàíèå, ïîäïèñàíèòå îò íàñ äîêóìåíòè. Òóê íå ñòàâà âúïðîñ ñàìî çà êîíêðåòíàòà ïðîãðàìà, ñòàâà âúïðîñ è çà ïðîãðàìèòå çà ñúòðóäíè÷åñòâî íà íèâî ìèíèñòåðñòâà, êîèòî ñúùî ñå ïîäïèñâàò ïåðèîäè÷íî, ïðåç 3 ãîäèíè, òàêà ÷å ïðåäñòîè îãðîìíà ðàáîòà. Êèòàé å íàïðàâèë íåâåðîÿòíà êðà÷êà íàïðåä â áúäåùåòî, è òîâà êîåòî ñúì ÷åë è âèæäàë, ñàìî ñå ïîòâúðäè. Äàæå, òîâà êîåòî âèäÿõ íàäìèíà î÷àêâàíèÿòà ìè. Ïî îòíøåíèå íà òåõíîëîãè÷íîòî ñè ðàçâèòèå, Êèòàé å íàïðàâèë òîëêîâà ìíîãî íåùà, êîèòî íà íàñ òåïúðâà íè ïðåäñòîè äà íàïðàâèì. Ðàçáèðà ñå, òîâà íå ïðèåìàì êàòî óïðåê, ïðîñòî òîâà ñà íåùà, êîèòî íå ñòàâàò çà åäèí äåí. À òå èçèñêâàò è çíà÷èòåëíè êàïèòàëîâëîæåíèÿ, êàêâèòî íàøàòà èêîíîìèêà, çàñåãà çà ñúæàëåíèå, íå å â ñúñòîÿíèå äà îòäåëè. Íî íåçàâèñèìî îò òîâà, âñè÷êî êîåòî å íåîáõîäèìî, ùå ãî íàïðàâèì, è ïî îòíîøåíèå íà òåõíîïàðêîâåòå, è ïî îòíîøåíèå íà òåõíîëîãè÷íèòå èíêóáàòîðè, è ïî îòíîøåíèå íà çàñèëâàíåòî, óâåëè÷àâàíåòî íà ïðèñúñòâèåòî, è òî çíà÷èòåëíîòî óâåëè÷àâàíå íà ïðèñúñòâèåòî íà íàóêàòà âúâ âèñøèòå ó÷èëèùà, â óíèâåðñèòåòèòå. Ìíîãî íåùà èìà, êîèòî ìîãàò äà ñå íàïðàâÿò â îáëàñòòà íà íàóêàòà è íà îáðàçîâàíèåòî, è íà êóëòóðàòà.
- Ñ êàêâî Áúëãàðèÿ áè ìîãëà äà áúäå èíòåðåñíà çà Êèòàé â òîâà îòíîøåíèå? Èìàìå ëè êàêâî äà ïðåäëîæèì?
- Îïðåäåëåíî èìàìå. Ñàìèòå êèòàéñêè ïðåäñòàâèòåëè, ñ êîèòî ñå ñðåùàõ – ìèíèñòðè è çàìåñòíèê-ìèíèñòðè ìíîãîêðàòíî èçÿâÿâàõà æåëàíèå è ïîòâúðæäàâàõà ôàêòà, ÷å Áúëãàðèÿ èìà êàêâî äà äàäå íà Êèòàé.  ñëó÷àÿ, ðàçìåðúò , ñïîðåä ìåí, íÿìà çíà÷åíèå.
- Òîâà, ÷å Êèòàé å îãðîìåí, à Áúëãàðèÿ å ìíîãîêðîòíî ïî-ìàëêà, è êàòî ïëîù, è êàòî íàñåëåíèå, â ñëó÷àÿ íå èãðàå íèêàêâà ðîëÿ. Ãîâîðèì çà ïðîäóêò, êîéòî ñå ðàæäà îò óìîâåòå íà õîðàòà, à íå å âúïðîñ íà êîëè÷åñòâî. Íèå èìàìå ìíîãî äîáðî ñúòðóäíè÷åñòâî â îáëàñòòà íà íèâî óíèâåðñèòåòè è íà íèâî íàó÷íè èíñòèòóòè. Êèòàéñêèòå êîëåãè ñà ìíîãî äîâîëíè îò òîâà ñúòðóäíè÷åñòâî.Òå ñà ìíîãî äîâîëíè è îò ôàêòà, ÷å ìíîãî áúëãàðñêè ñòóäåíòè ñå îáó÷àâàò òóê. Çà ñúæàëåíèå, âñå îùå íå ìîãàò äà ïðåäëîæàò, ðåöèïðî÷åí èíòåðåñ îò ñòðàíà íà êèòàéñêèòå ñòóäåíòè, íî òàçè ãîäèíà, òå èìàò íàìåðåíèå äà ðàçïðîñòðàíÿò èíôîðìàöèÿ çà âúçìîæíîñòèòå, êîèòî ïðåäîñòàâÿò áúëãàðñêèòå ÂÓÇîâå, è ñðåä ïðîâèíöèàëíèòå óíèâåðñèòåòè, êîåòî ùå ïîâèøè èíòåðåñà íà êèòàéñêèòå ìëàäåæè êúì áúëãàðñêîòî âèñøå îáðàçîâàíèå.
- Íàñêîðî áåøå îáÿâåíî ðåøåíèå íà êèòàéñêîòî ïðàâèòåëñòâî çà èçïðàùàíå íà ïî-ãîëÿìî êîëè÷åñòâî ñòóäåíòè íà îáó÷åíèå â ÷óæáèíà, ñïåöèàëíî â åâðîïåéñêèòå ñòðàíè è ÑÀÙ. Ñìÿòàòå ëè, ÷å Áúëãàðèÿ å ãîòîâà äà ïîñðåùíå ïîâå÷å êèòàéñêè ñòóäåíòè, äîêîëêîòî çíàì ñúùåñòâóâàò ïðîáëåìè ñ âèçèòå?
- Òîâà ñà òåõíè÷åñêè ïðîáëåìè, êîèòî ïîäëåæàò íà ðåøàâàíå, è íå ìîãàò è íå áèâà äà ñïèðàò ðàçâèòèåòî íà åäíî ñúòðóäíè÷åñòâî â òàçè ïîñîêà. À ùî ñè îòíàñÿ äî áúëãàðñêèòå óíèâåðñèòåòè, òå ñà ãîòîâè äà ïîåìàò íåìàëúê áðîé êèòàéñêè ñòóäåíòè.
- Âèå èìàõòå ñðåùà ñ êèòàéñêèÿ ìèíèñòúð íà îáðàçîâàíèåòî. Äîãîâîðèõòå ëè ñå íåùî êîíêðåòíî ?
- Íå, êîíêðåòåí ðàçãîâîð íå ñìå âîäèëè. Òîâà, êîåòî ùå ñå èçïúëíÿâà å âúïðîñ íà ñàìàòà ïðîâðàìà çà ðàçâèòèå ìåæäó äâåòå ìèíèñòåðñòâà, êàêâàòî ïðîãðàìà èìà è ìåæäó ìèíèñòåðñòâàòà íà êóëòóðàòà íà Êèòàé è Áúëãàðèÿ. Ðàçãîâîðúò áåøå â ïîñîêà ñïîäåëÿíå íà âïå÷àòëåíèÿ è îáñúæäàíèÿ íà òîâà, êàêâî ïîâå÷å áèõìå ìîãëè äà íàïðàâèì.
- Êàêâî âêëþ÷âàøå ðàáîòíàòà Âè ïðîãðàìà?
- Îùå ñ ïðèñòèãàíåòî ñè, íàïðàâî íà àåðîãàðàòà â Ïåêèí, ñå ïðåõâúðëèõìå íà ñàìîëåòà çà Øàíõàé. Òàì èìàõìå ñðåùè ñ ðúêîâîäñòâîòî íà ãðàäà, è ñ òåõíè ïðåäñòàâèòåëè, êîèòî îòãîâàðÿò çà îáðàçîâàíèåòî è íàóêàòà, ñëåä òîâà èìàõìå ïîñåùåíèå â Øàíõàéñêèÿ óíèâåðñèòåò, êîéòî å åäèí íåâåðîÿòåí óíèâåðñèòåò, â íàé-ìîäåðíèÿ è íàé-äîáðèÿ ñìèñúë íà äóìàòà. Íà äðóãèÿ äåí áÿõìå â Õàíäæîó, íåäàëå÷å îò Øàíõàé, è èìàõìå ïîäîáåí ðîä ñðåùè ñ ðúêîâîäñòâîòî íà òîçè ãîëÿì ãðàä è ïîñåùåíèå íà óíèâåðñèòåòà òàì. È ïðåäè ìàëêî ñïîìåíàõ çà îãðîìíèÿ íàïðåäúê è çà îãðîìíàòà àìáèöèÿ íà Êèòàé äà íàïðàâè ìíîãî. Òàì ñå óáåäèõ íàèñòèíà, êîëêî ìíîãî å íàïðàâåíî è êîëêî ìîæå äà íàïðàâè åäíà ïîäîáíà äúðæàâà êàòî Êèòàé. Åäèí îãðîìåí ñòóäåíòñêè ãðàä â Õàíäæîó, â óíèâåðñèòåòà, íà ïëîù îò 200 õåêòàðà, å ïîñòðîåí ñàìî çà åäíà ãîäèíà. Ïðè òîâà ãðàä, êîéòî îòãîâàðÿ íà íàé-ìîäåðíèòå èçèñêâàíèÿ. Àç íå çíàì äàëè èìà åâðîïåéñêà äúðæàâà äàæå, êîÿòî ìîæå äà ñå ïîõâàëè ñ ïîäîáåí ñòóäåíòñêè ãðàä. Òàì ñå îáó÷àâàò 25 000 ñòóäåíòè íà ìíîãî âèñîêî ðàâíèùå, ãëàâíî â îáëàñòòà íà òåõíè÷åñêèòå íàóêè. Íàèñòèíà ïîòðåñàâàùî. Íà ñëåäâàùèÿ äåí äîéäîõìå â Ïåêèí. Òóê çàïî÷íà ïîðåäèöàòà îò îôèöèàëíè ñðåùè è ïîñåùåíèÿ. Ïúðâî íà ïðîôèëèðàíèÿ Ïåêèíñêè óíèâåðñèòåò çà èçó÷àâàíå íà ÷óæäè åçèöè è íà Óíèâåðñèòåòà çà äèïëîìàòè÷åñêè îòíîøåíèÿ, ñúùî ÷óäåñíè, ïðåêðàñíè çàâåäåíèÿ. Ðàçáèðà ñå, çà ìåí íàé-âúëíóâàùà, åìîöèîíàëíî è êàòî áúëãàðèí, áåøå ñðåùàòà ñ êèòàéñêèòå ñòóäåíòè, êîèòî èçó÷àâàò áúëãàðñêè åçèê. Åäíè ïðåêðàñíè ìëàäåæè, êîèòî, ìàêàð ÷å ñà ñàìî âúâ âòîðè êóðñ, âå÷å òîëêîâà äîáðå âëàäåÿò áúëãàðñêè åçèê, ÷å ñå îñìåëÿâàò, ðàçáèðà ñå ïîîùðÿâàíè îò ñâîèòå ïðåïîäàâàòåëè, äà ïðàâÿò ïðåâîäè îò êèòàéñêè íà áúëãàðñêè, è òî íà êèòàéñêà ïîåçèÿ. Ïîçíàâàò ìíîãî äîáðå Áúëãàðèÿ è áúëãàðñêàòà êóëòóðà. Áÿõ ìíîãî ðàçâúëíóâàí. È ìíîãî ïðèÿòíî áÿõ èçíåíàäàí. È äíåñ, ðàçáèðà ñå, ìàëêî êóëòóðíà ïðîãðàìà , ïîñåùåíèåòî íà Âåëèêàòà êèòàéñêà ñòåíà è Ëåòíèÿ äâîðåö.
- Çà êðàòêîòî ñè ïîñåùåíèå ñòå âèäåëè ìàëêî è îò äðåâåí, è îò ñúâðåìåíåí Êèòàé. Êàêâè ñà âàøèòå âïå÷àòëåíèÿ îò Êèòàé?
- Àç ñúì çà ïúðâè ïúò â Êèòàé è âïå÷àòëåíèÿòà ìè ñà ïðåêðàñíè. Èçêëþ÷èòåëíî ïðèÿòíî ñúì èçíåíàäàí îò òîâà, êîåòî âèæäàì. Åäíî å äà ãî ÷åòåø è äà ãî ãëåäàø ïî òåëåâèçèÿòà, è äðóãî- äà ãî âèäèø íà æèâî è äà ñå óáåäèø ñ î÷èòå ñè. Êèòàé å çà ìåíå åäíà íåâåðîÿòíà ñòðàíà.
- Áëàãîäàðÿ Âè. Ïîæåëàâàì Âè ìíîãî óñïåõè â ñúòðóäíè÷åñòâîòî ìåæäó Áúëãàðèÿ è Êèòàé â îáëàñòòà íà îáðàçîâàíèåòî è íàóêàòà.
- Áëàðîäàðÿ è àç. Ñèãóðåí ñúì, ÷å òîâà ñúòðóäíè÷åñòâî ùå ãî èìà.
|